برای بررسی چگونگی روابط امروزه ایران و اخوان، باید به تبیین روابط گذشته اخوان با حرکت اسلامی ایران اشارهای داشته باشیم. چراکه رابطه اخوان با حرکت اسلامی ایران، دارای ابعاد تاریخی عمیقی است که به دوران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بر میگردد.
* روبین جاکسون: اگر عمر حسن البناء طولانی تر می شد امکان داشت با اتفاق نظری که میان او و آیت الله کاشانی رهبر مسلمانان ایران حاصل شده بود اختلاف های میان شیعه و سنی برطرف گردد کهدستاوردهای فراوانی کشورهای اسلامی به ثبت می رسید.
* در سال ۱۹۴۸ میلادی ملاقات آیت الله سید ابولقاسم کاشانی رهبر حرکت اسلامی ایران با شهید شیخ حسن البناء در مراسم حج گام دیگری در تحکیم روابط بین ایران و اخوان برداشته شد و طبق تصمیم هر دو رهبر برگزاری یک کنفرانس بین المللی در راستای ایجاد وحدت اسلامی برداشته در قاهره یا تهران به تصویب رسید.
* طبق اسناد منتشر شده به درخواست سفارت انگلیس و آمریکا در قاهره دربار فاسد شاه فاروق (پادشاه وقت مصر) شیخ حسن البناء پس از مراجعت از سفر حج ترور شد.
* شهید حسن البناء: ما اعم از شیعه و سنه مسلمان هستیم و کلمه توحید ما را به دور خود جمع می کند.
شاید بتوان گفت که پیدایش نهضت اسلام گرائی ـ ضد استعماری در مصر ـ و سپس در بلاد عربی دیگر ـ با رهنمودهای سید جمال الدین حسینی اسدآبادی، معروف به افغانی، در قرن پیشین آغاز شد و با تأسیس «حزب الوطنی الحرّ» توسط سید حسینی، شکل گرفت و سازماندهی گردید و این اقدام، حتی در اندیشه و عملکرد شیخ حسن البنا تأثیر گزار شد، تا آنجا که شیخ در کتاب خاطرات خود: مذکرات الدعوه والداعیه ـ حرکت خود را استمرار و تداوم راه و روش سید جمال و شیخ محمد عبده نامید.
همه میدانیم که در سال ۱۳۴۵ هجری شمسی، ـ ۱۹۴۷ میلادی ـ سازمان یا نهادی تحت عنوان «جماعه التقریب بین المذاهب الاسلامیه» در قاهره اعلام موجودیت نمود که مؤسسین نخستین و اصلی آن، علاوه بر بعضی از شیوخ بزرگوار الازهر الشریف، علامه شیخ محمدتقی قمی و شیخ حسن البنا بودند و این نشان دهنده آغاز همکاری عملی و مشترک بین حرکت اسلامی ایران و اخوان المسلمین در مصر میباشد.
ابعاد این همکاری، فقط در زمینۀ فکری نبود، بلکه طبق نقل سومین مرشد اخوان المسلمین، مرحوم عمر عبدالفتاح التلمسانی، به اینجانب، در دیداری در لوگانو، شیخ محمدتقی قمی پس از ورود به قاهره، میهمان اخوان المسلمین شد و در ساختمان مرکزی اخوان سکنی گزید و مرحوم دکتر سعید رمضان داماد شیخ البناء در ژنو نقل کرد که به دستور شخص شیخ، در بخش انتشارات اخوان، در اطاقی سکونت یافت و این امر تا استقرار وی در قاهره و اجاره محلی برای زندگی، ادامه یافت.
پس بیتردید شیخ حسن البنا در تأسیس جماعه التقریب که بعدها دارالتقریب نام گرفت، نقش اساسی داشته و از آثار این نهاد، علاوه بر انتشار فصلنامه «رساله الاسلام» همکاری شیوخ بزرگواری چون شیخ عبدالمجید سلیم، شیخ محمود شلتوت و شیخ عبدالعزیز عیسی با آن بود و سرانجام به نتیجه بسیار ارزشمندی دست یافت و آن صدور فتوای معروف شیخ الازهر، محمود شلتوت، در «جواز تعبّد به مذهب شیعه» بود.
علاوه بر این همکاری، در سال ۱۹۴۸ میلادی ـ ۱۳۴۵ هـ، ملاقات آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی، رهبر حرکت اسلامی ایران با شهید شیخ حسن البنا، در مراسم حج، گام دیگری در تحکیم روابط بین ایران و اخوان برداشته شد و طبق تصمیم هر دو رهبر، برگزاری یک کنفرانس بین المللی در راستای ایجاد وحدت اسلامی، در قاهره یا تهران به تصویب رسید که چگونگی اهداف آن، در بیانیه منتشر شده توسط آیت الله کاشانی تبیین شده است و درواقع این دیدار و تصمیم پیوند بین ایران و اخوان را تعمیق بیشتری بخشید، ولی متأسفانه، با ترور شیخ حسن البنا، پس از مراجعت از سفر حج، که طبق اسناد منتشر شده به درخواست سفارت انگلیس و امریکا در قاهره از دربار فاسد شاه فاروق انجام گرفت، موضوع کنفرانس منتفی گردید.
عبدالمتعال جبری، یکی از شخصیتهای برجسته اخوان المسلمین و شاگرد شیخ حسن البنا در کتاب خود: لماذا اغتیل حسن البنا ـ چرا حسن البنا ترور شد؟ ـ از روبیر جاکسون نقل میکند: «اگر عمر حسن البنا طولانیتر میشد، امکان داشت با اتفاق نظری که میان او و آیت الله کاشانی، رهبر مسلمانان ایران حاصل شده بود، اختلافهای میان شیعه و سنی برطرف گردد که دستاوردهای فراوانی به نفع کشورهای اسلامی به ثبت میرسید. آن دو در سال ۱۹۴۸ در حجاز با یکدیگر ملاقات کردند، و به نظر میرسد گفت و گوهایشان به نقطه حساسی رسید و به تفاهم اصولی دست یافتند.»
عبدالمتعال جبری سپس اضافه میکند: «واقعاً روبیر جاکسون راست گفت! او با درک سیاسی خود، تلاش های امام حسن البنا را در تقریب بین مذاهب اسلامی درک کرد. اما اگر نقش عظیم او را در این زمینه میدانست، چه میگفت؟»
مؤلف کتاب «التلمسانی الملهم الموهوب» درباره فعالیتهای چشم گیر حسن البنا برای اتحاد کلمه مسلمانان چنین نقل میکند: «اصرار حسن البنا برای اتحاد کلمه مسلمین به حدی بود که قصد داشت کنگرهای با شرکت نمایندگان فرق اسلامی برگزار کند تا شاید خداوند آنان را برای اتخاذ موضعی هدایت کند تا از تکفیر یکدیگر دست بکشند. به خصوص که قرآن ما یکی است، دین ما یکی است، پیامبر(ص) ما یکی است و در نهایت خداوند آفریدگار ما یکی است. حسن البنا بدین علت از جناب شیخ محمدتقی قمی، یکی از بزرگان علمای شیعه، در مدت نه چندان کوتاه، در مقر اصلی سازمان اخوان المسلمین پذیرایی کرد.»
راشد الغنوشی، رئیس جنبش نهضت تونس، در بررسی ابعاد انقلاب اسلامی ایران تصریح میکند: «نشانههای پیشرفت، تحول و پیروزی درخشان جنبش اسلامی ایران در تاریخ معاصر فراواناند. یکی از این نشانهها روابط صمیمی و مستحکمی است که میان امام شهید حسن البنا و امام آیتالله کاشانی، رهبر سابق حرکت اسلامی ایران، در دهههای ۴۰ و ۵۰ میلادی وجود داشت. آنان با کمک یکدیگر خطوط کلی برنامههای همکاری و هماهنگی را برای برپایی دولت اسلامی در هر کجای سرزمینهای اسلامی وضع کردند و برای تأیید و کسب حمایت از آن قول مساعد دادند.» (این مطلب و حقایق ارزشمند دیگری در کتاب «مقالات» چاپ پاریس ـ دار الکروان از قول شیخ راشد آمده است.)
در اینجا به نکته مهمی باید اشاره کنم که توجه به آن، میتواند عمق پیوند ایران و اخوان را نشان دهد.
مرحوم جعفر رائد، مترجم آیت الله کاشانی، در دیداری در لندن، به اینجانب گفت که پس از ترور شیخ حسن البنا، داماد او سعید رمضان به ایران آمد و در پیامی از طرف «مکتب الارشاد اخوان» از آیت الله کاشانی خواست که رهبری اخوان مصر را بر عهده بگیرد که ایشان به علت بُعد مکانی و اقامت در تهران، از پذیرش این امر عذرخواهی نمود.
البته این یک نکته تاریخی مهمی است که تنها شاهد آن، آن را به اینجانب نقل کرد و من از وی خواستم آن را مکتوب سازد.. و او در مقالهای تحت عنوان: «آیت الله کاشانی، آنطور که من شناختم» آن را شرح داد و من آن را در فصلنامه «تاریخ و فرهنگ معاصر» شماره ۶ سال دوم منتشره از حوزه علمیه قم، منتشر ساختم.
در برهه دیگری از تاریخ ما، دکتر سعید رمضان ـ دبیر مؤتمر قدس ـ آیت الله سید محمود طالقانی و آیت الله شیخ خلیل کمرهای را برای شرکت در مؤتمر قدس، که در اردن تشکیل میشد، دعوت نمود و آیت الله طالقانی، همراه آیت الله کمرهای، پس از شرکت در این کنفرانس، باز به دعوت اخوان، به کشور مصر و سپس تونس و مغرب سفر نمودند و دیدارهای آن دو با شیوخ الازهر و رهبران اخوان در این بلاد، تأثیر مثبتی در ایجاد روابط حسنه داشت.
البته در مرحله برگزاری کنفرانس قبلی قدس، شهید سید قطب که او دبیر مؤتمر قدس بود، شهید بزرگوار ما سید مجتبی نواب صفوی را برای ایراد سخنرانی در آن مؤتمر، دعوت نمود که آن حضرت در این مؤتمر شرکت نمود و سپس باز به دعوت اخوان مصر، به قاهره رفت و در دانشگاه قاهره سخنرانی شورانگیزی ایراد نمود و از آن جا باز به دعوت اخوان به سوریه، لبنان و عراق رفت که شرح حوادث و نتایج مثبت این سفرها را در رابطه با پیوند اخوان و ایران در کتاب «زندگی و مبارزه نواب صفوی» با اسناد و مدارک آوردهام و چندین بار چاپ شده است.
شیخ عمر تلمسانی درباره روابط اخوان و ایران میگوید: «در دهه چهل امام محمدتقی قمی، یکی از رهبران مسلمین، دیدارهای متعددی از «المرکز العام» اخوان المسلمین به عمل آورد و میان او و امام شهید حسن البنا در دفعات متعدد گفت و گوهای طولانی درباره اندیشه تقریب بین مذاهب ششگانه اسلامی صورت گرفت.»
سالم البهنساوی یکی دیگر از شخصیتهای اخوان المسلمین در کتاب «السنه المفتری» مینویسد: «از بدو تشکیل انجمن دار التقریب بین مذاهب اسلامی که دو رهبر: امام حسن البنا و شیخ محمدتقی قمی نقش بسزایی در ایجاد آن داشتند، پیوسته همکاری میان اخوان المسلمین و شیعیان ادامه داشته است. این همکاری به دیدار نواب صفوی در سال ۱۹۵۴ از قاهره منجر شد. بیتردید برنامهها و اصول این دو گروه، نیازمند چنین همکاری بود.»
نشر ادبیات اخوان در ایران
مسئله دیگری که در این رابطه قابل توجه است، اقدام عدهای از افاضل حوزههای علمیه قم و مشهد به ترجمه و نشر آثار و ادبیات اخوانی در ایران است که دارای آثار مثبتی در روشنگری نسل جوان ایران و افغانستان و… داشت و بعضی از آنها، از جمله آثار شهید سید قطب بیش از پنجاه بار چاپ شدهاند که بررسی کامل این موضوع، نیاز به وقت بیشتری دارد ولی باید اشاره کرد که این امر، درواقع چگونگی عمق پیوند فکری این دو جریان اسلام گرا، در ایران و مصر را نشان میدهد.
اخوان و مسائل ایران
پیوند و ارتباط رهبری اخوان با ایران، در حوادث سیاسی مصر و ایران، نقش خاصی داشت… آنها از حرکت ضد استعماری ملت ایران به رهبری آیت الله کاشانی، پشتیبانی کامل به عمل آوردند.. و ایران هم بعد، در مسئله ملی شدن کانال سوئز از مصریها حمایت کرد..
نمونهای از این تعاون و همکاری در نامه سرگشاده سید قطب به آیتالله کاشانی است که در آن آمده است:
«… اما در میان تمام این دشمنیها و تجاوزها، فریادی مشترک از گوشه و کنار جهان اسلام برخاسته است که خواستار اتحاد مسلمانان و ایجاد حکومت واحد اسلامی است.
باید گفت که امروزه تنها «اخوان المسلمین» نیستند که چنین خواستهای را دنبال میکنند. تنها اندیشمندان، نویسندگان و دعوتگران هم نیستند، بلکه خواستهای است که از وجدان امت اسلامی برخاسته است.
حکومت پاکستان خواستار برپایی کنفرانس اقتصاد اسلامی برای تنظیم اقتصاد جهان اسلام بر وفق اصول اسلامی است. و این خواسته آیت الله کاشانی رهبر مذهبی ایران است که بر سر «سگهای انگلیسی» فریاد میزند که نه تنها از ایران، بلکه از جهان اسلام بیرون بروند. او پیام تشویق و رهنمودهای خود را برای نخست وزیر مصر میفرستد و در خیابانهای ایران راهپیماییهایی به نفع مصر و آرمان عادلانه آن برپا میدارد.
خواستهای است که «علال الفاسی» و «محمد حسن الوزانی» رهبران مراکش، خواهان آن هستند و میدانیم که فرانسه در سال ۱۹۳۱ وقتی نتوانست مراکش را از پای دربیاورد، به گسیختن شیرازه دینی آن توسط «ظهیر البربری» پرداخت.
این خواسته مسلمانان مالایو در آسیا و سومالی در آفریقاست. آنها به سوی جهان اسلام گرایش دارند.
خواستهای است که «احمد حسین» رهبر حزب سوسیالیست مصر در نامۀ گرم خود خطاب به آیت الله کاشانی رهبر ایران آن را مطرح میسازد که با خنجر اسلام بر پیکر انحصار نفت ضربه زد و آن را خونین ساخت. خواستۀ «احمد ابوالفتح» در کتاب «حکایتهایی برای مصر» است که خواستار رهایی با برپایی حکومت اسلام و عدل اسلامی است.
این بیداری است… هدایت است… نور است… وجدان تمامی امت است که بیدار میشود و راه میگشاید و نور میافشاند. این دعوت دیگر یک دعوت و خواسته فردی نیست. دعوت یک هیأت هم نیست. سروش آسمانی است که بار دیگر به زمین میآید. این همان بارقههای امیدی است که علیرغم ابرها و تیرگی در افقها هویدا شده است…» متن کامل نامه سرگشاده سید قطب در هفته نامه «الرساله» چاپ قاهره آمده است.[۱]
سید قطب ـ قاهره، ذیحجه ۱۳۷۰ هـ
سید قطب در تشویق سوسیالیستها و ملیگراهای مصر، به علت انتشار نامه احمد حسین رهبر حزب «العمل» خطاب به آیتالله کاشانی مینویسد:
«… از کنار رود نیل و از قلب «احمد حسین» نامهای جوشید و خطاب به آیت الله کاشانی ساحل خلیج فارس نوشته شد که این نامه، با شادی و سرور روبرو گردید.
من آن را با مسرت پذیرفتم، زیرا که دلالت آشکاری بر پیدایش و رشد بیداری و آگاهی واقعی دارد و نشان دهنده درک صحیح مشکلات ملی ـ محلی ما در رابطه با مسائل جهانی است… و بالاتر از آن، چون نامه در واقع نمودار روشنی از تصحیح اشتباهات نیم قرن گذشته ما در حل مشکلات ملی، در میدان بین المللی است.
احمد حسین در نامه خود مینویسد:
«ایران شناسائی رسمی اسرائیل را لغو کرد… الله اکبر. مسئله خیلی جدی است و شوخی بردار نیست. مسلمانان در ایران رسالت اسلامی را بخوبی دریافتهاند. اینکه مسلمانان همگی امت واحدهای هستند. ایران با این اقدام به فکر منافع خود نبود که فقط در سازش با یهودیان جهان امکان پذیر است! الله اکبر… الله اکبر. فتح و پیروزی. پس امت محمد بیدار میشود. امت محمد به حرکت در میآید.»
سید قطب[۲]
در این نامه سید قطب، نام اصلی «خلیج فارس» ذکر شده و در روزنامه معروف «مصر الفتاه» ـ مصر جوان ـ چاپ قاهره منتشر شده است و البته میدانیم که بعدها، سرهنگ عبدالناصر، برای ایجاد اختلاف بین مسلمانان نام آن را تغییر داد و «خلیج عربی»! نامید…
مسئله شیعه و سنی از دیدگاه اخوان
با توجه به سوابق روابط و اقدامات مشترک بین رهبران شیعه و سنی در ایجاد وحدت و تقریب و نامهها و اظهارات رهبری اخوان درباره تشیع، باید پذیرفت که رهبری اخوان هرگز به اختلاف بین مسلمانان راضی نبودند و همواره کوشیدهاند که ازین فتنۀ بزرگ جلوگیری بعمل آورند.
شیخ حسن البنا در تأسیس جماعت التقریب و فعالیتهای بعدی رهبری اخوان همواره بر ضرورت وحدت مسلمین، تأکید داشتهاند.
شیخ عمر التلمسانی در خاطرات خود، نظریه شیخ حسن البنا را درباره شیعه، چنین نقل میکند:
«وقتی با امام شهید مسئله اختلاف شیعه را مطرح کردیم، ما را از ورود در این قبیل مسائل نهی کرد و گفت سزاوار نیست که مسلمانان وارد این قبیل مسائل بشوند که آرزوی دشمنان را تحقق میبخشد.. گفتیم که ما قصد ایجاد اختلاف نداریم بلکه برای آگاهی خودمان مسئله را مطرح میکنیم، امام البنا فرمود: ما، اعم از شیعه و سنی، همه، مسلمان هستیم و کلمه توحید، ما را به دور خود جمع میکند و اختلاف در مسائل فقهی و فروع هم قابل بررسی است و این نیاز به زمان دارد…»
… در دیدار مفصلی که اینجانب با شیخ التلمسانی در لوگانو داشتم نامبرده خود نیز بر این روش تأکید داشت و تصریح نمود که « هرگونه ایجاد اختلاف بین شیعه و سنی بیتردید به نفع اسرائل خواهد بود»
شیخ تلمسانی در یادداشتی به خط، خطاب به اینجانب نوشت.
بسم الله الرحمن الرحیم
آقای سید هادی خسروشاهی
السلام علیکم و رحمهالله و برکاته. دیدار کریمانه شما مرا خوشحال نمود. خداوند ما و شما را در آنچه که خیر اسلام و مسلمین در آن است، متحد سازد.
راستی مسلمانان به تکرار این نوع دیدارهای پاک که به وحدت کلی صف اسلامی منجر میگردد، چقدر نیازمند هستند.
عمر التلمسانی
۱۷/۹/۱۴۰۵ هـ
۵/۶/۱۹۸۵ م
در همین دیدار، شیخ تلمسانی در پاسخ سؤال من: «آیا اختلاف موجود میان شیعه و اهل سنت آنچنان بنیادین و اساسی است که میتواند بمثابه مانعی در قبال تحقق وحدت اسلامی تلقی شود؟ گفت: این را من همیشه گفتهام و چنانچه عمری باقی باشد، باز تکرار خواهم نمود که اختلافات شیعه و اهل سنت بنیادین و ریشهای به حساب نمیآید و شامل اصول دین نمیگردد. زیرا (لا اله الا الله و محمد رسول الله) اهل سنت و شیعه را با هم در یکجا گرد میآورد. بنابراین با پذیرفتن مسئله فوق، اشکالی در وجود اختلافات بر سر فروع و جزئیات، مهم نخواهد بود به عبارت دیگر، اختلافات موجود تنها در جزئیات و فروع است و شامل اصول نمیباشد. به عنوان مثال، هیچکس نمیتواند بگوید که مثلاً نماز صبح سه رکعت است یا نماز مغرب چهار رکعت، اصول، اصول است و تغییرناپذیر. به علاوه امتیاز و شاخصه اسلام آن است که به ما آزادی کاملی به منظور به کارگیری عقل در استنباط احکام شرعی از دلیلهای موجود، داده است.
خسروشاهی: بنابراین، آیا آنچه که یک مجله عربی چاپ لندن (المجله وابسه به سعودی) از قول شما نوشته که اختلافات موجود بنیادین و اساسی است، نادرست به حساب میآید؟
شیخ تلمسانی: البته که نادرست است و آنچه اکنون پیرامون این مسئله بازگو کردم، درواقع اعتقاد من به این مسئله را تشکیل میدهد و به علاوه من عقیده و نظر خود را به منظور جلب رضایت مردم تغییر نخواهم داد. زیرا من فقط در پی کسب رضایت خداوند متعال هستم.
خسروشاهی: آیا آنهایی که به اختلافات شیعه و اهل سنت در سخنرانیها و کتابها یا در وسایل ارتباط جمعی خود دامن میزنند، در پی تأمین خیر و مصلحت شیعه و سنی میباشند؟
شیخ تلمسانی: من از کسانی که به این مسائل دامن میزنند، دعوت کردم که از این شیوه پرهیز کنند و آن را کنار بگذارند. زیرا فقط «اسرائیل» از این موضوع سود میبرد و مسلماً آن که در این باره چیزی نوشته و آن کسی که ضد او چیزی نگاشته شده، نفعی در این کار ندارند.
و من به عنوان یک مسلمان، آرزو دارم که جهان اسلام وحدت کلمه داشته باشد و هرکه را که به تفرقه و انشعاب و از هم گسستگی مسلمانان دامن میزند، به وحدت دعوت نمودهام.
و در رابطه با ضرورت وحدت بین مسلمین اعم از شیعه و سنی، بقیه رهبران اخوان نیز تأکید دارند و بعنوان نمونه، سطوری از نامه مرشد بعدی اخوان میآوریم:
شیخ مصطفی مشهور، مرشد پنجم اخوان مصر در پاسخ نامۀ اینجانب، به هنگام اقامت در مصر، چنین مینویسد:
«… گفتمان مشهوری نیز همه جا منتشر و به عنوان قاعدۀ طلایی شناخته شده است که «در موارد اتفاق، با یکدیگر باشیم و در موارد اختلاف، یکدیگر را معذور بداریم». معنی این قاعده واضح است؛ زیرا اتفاق معمولاً در اصول است و اختلاف در فروع.
همت امام شهید حسن البنا رحمهالله علیه در گفتار و کردار، مصروف همین امر بود و من از او تصویری در سال ۱۳۴۵ هجری در گردهمایی دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه قاهره دیدم که در کنار علمای عصر خود از جمله عبدالمجید سلیم شیخ الازهر و شیخ امین الحسینی مفتی فلسطین و محمدتقی قمی و عدهای دیگر دیده میشوند.
روابط و علاقه عملی اخوان المسلمین به شیعه در ایران و سایر کشورها از دهۀ پنجاه این قرن (قرن بیستم میلادی) و بعد از برپایی انقلاب ایران شاهد این معنی است.
بیشترین نیاز مسلمانان این است که صفوف خود را فشرده کنند و همه یک سخن شوند. دیگر، جداییها که دشمن را بر آنها مسلط ساخت و نیروهایشان را سست کرد، بس است!
اختلاف میان شیعه زیدی یا اثنی عشری از پارهای فروع تجاوز نمیکند، زیرا همگی به لا اله الا الله و محمد رسول الله شهادت میدهند و همۀ قرآن کریم را منبع اول و سنت مطهره را منبع دوم تشریع میدانند و همه، رو به قبلۀ واحد دارند. دین، در برابر هواهای عامه سر فرود نمیآورد و اکنون وقت آن رسیده است که این فتنه را فرو خواباند و زبانهاش را خاموش سازد.
وبالله التوفیق
۲۷ رجب ۱۴۲۲ ـ قاهره ـ مصطفی مشهور
برادر دیگر ما استاد یوسف ندا، از رهبران سازمان اخوان بین الملل، در رساله مستقلی تحت عنوان «الاخوان والشیعه» به تفصیل در این زمینه بحث کرده و اثبات نموده که هرگونه اختلاف افکنی بین شیعه و سنی، توطئه اجانب و برخلاف موازین اسلامی و رهبران اخوان است که ترجمه کامل رساله او، بزودی منتشر میگردد.
موضع اخوان در قبال انقلاب اسلامی ایران
در دوران نهضت اسلامی ایران علیه استعمار و استبداد، همواره سازمانهای وابسته به اخوان در نشریات و اجتماعات خود از نهضت مردم مسلمان ایران پشتیبانی میکردند… و پس از پیروزی هم، سازمان بین المللی اخوان که مرکز آن در لوگانو بود، ضمن هماهنگی با مقامات ایرانی، هیئتی را که مرکب از اعضاء رهبری اردن، مصر، سوریه، کویت، سودان، پاکستان و بعضی دیگر از بلاد بودند، با یک پرواز ویژه به ایران فرستاد که هدف اصلی آن تبریکگویی به رهبری انقلاب حضرت امام خمینی و سپس مردم ایران و سپس اعلام پشتیبانی بود.
شخصیتهایی چون سعید حوی، از رهبری سوریه، عبدالرحمن خلیفه مراقب عام اخوان اردن، جابر رزق از مصر، غالب همت از واحد بین الملل و عبدالله العقیل از اخوان کویت از اعضاء بلندمرتبه هیئت بودند.
برخی از رهبران اخوانی، مانند دکتر عصام العطار، مراقب اخوان سوریه که در آلمان بسر میبرد، کتابی در دفاع از انقلاب تحت عنوان «ثوره ایران» منتشر ساخت. مطبوعات اخوان در مصر مانند مجلههای: المختار الاسلامی، الدعوه، الاعتصام به نشر اخبار انقلاب اسلامی پرداختند..
در سودان شعبه اخوان مقالات مفصلی در جرائد منتشر نمودند. در تونس، برادرمان شیخ راشد، رهبر حرکه الاتجاه الاسلامی، در مجله المعرفه چندین مقاله در دفاع از انقلاب و ضرورت پشتیبانی از آن را به قلم خود، منتشر نمود که بعدها به شکل کتابی چاپ شد..
تلگرافهای تأیید و پشتیبانی از رهبران حرکتهای اسلامی دیگر، در آسیا و آفریقا، به امام خمینی(ره) رسید که در میان آنها، تلگراف مولانا ابوالاعلی مودودی مؤسس و امیر جماعت اسلامی پاکستان، بسیار ارزشمند بود و امام شخصاً به آن تلگراف جواب دادند…
البته بررسی این موضوع با مستندات، خود به تألیف یک کتاب کامل را نیاز دارد که امید است به آن پرداخته شود.
نقش اخوان در بیداری اسلامی
با توجه به سوابق درخشان و تاریخی اخوان در پرورش نسلی نو و مسلمان و جانبازیها و فداکاریهای بیامان در این راستا و با توجه به نفوذ معنوی آنان در بین ملتهای عرب، علیرغم سرکوب وحشیانه از طرف حاکمیتها، تردیدی نباید داشت که اخوان المسلمین در پیدایش حرکتهای جدید اسلامی در بلاد عربی، بویژه مصر و تونس و لیبی، نقش عمده و اساسی به عهده داشتند و پیروزیهای بعدی آنان، نشان دهنده این واقعیت است.
و البته پس از این پیروزیها، انتظار آن بوده و هست، که اخوان در کنار ایران، در مقابل توطئهها و دسیسههای امپریالیسم غربی و صهیونیسم بین الملل و ارتجاع عرب و کسانی که به تعبیر قرآن «أشدّ کفراً و نفاقاً» هستند، برای ایجاد اختلاف بین شیعه و سنی، متحد شوند وگرنه نتایج شوم فتنهها، دامن همگان را خواهد گرفت.
… در سیزدهمین کنفرانس هرتزلیا در اسرائیل بر ضرورت ایجاد اختلاف بین شیعه و سنی به عنوان «تنها بستر نیرومند برای حفظ امنیت! اسرائیل» تأکید شده است و.. پس احیاء و نشر اکاذیب هزار ساله بر ضد شیعه و یا سنی، در راستای تحقق هدف اسرائیل است. در کنفرانس هرتزلیا در اسرائیل!، باز مطرح شد که برای ایجاد نقش بین شیعیان و سنیها، «باید یک محور سنی با شرکت مصر، اردن، ترکیه و شیخ نشینهای خلیج فارس ایجاد شود.» تا ضمن همکاری با امریکا و اسرائیل، بتواند در «مقابل محور شیعی به رهبری ایران مقاومت کند»!
در کنفرانس هرتزلیا که با شرکت عناصر غربی و استراتژیستهای اروپایی و امریکایی تشکیل شد، اسرائیلیها تصریح کردند که «تلو آویو تاکنون در این زمینه کار عمدهای انجام نداده در حالیکه بهترین بستر برای مقابله با خطر ایران همین نکته است»!
با توجه به این نکته حساس، اکنون باید پرسید که طرح ایران و اخوان، برای مقابله با این توطئه چیست؟ و استراتژیستهای ما چگونه میاندیشند؟
قم: ۲۵/۲/۹۲
سید هادی خسروشاهی
ـ مرکز بررسیهای اسلامی ـ
[۱] . ترجمه کامل نامه در فصلنامه «تاریخ و فرهنگ معاصر» شماره ۶ و ۷ نقل شده است.
[۲] . روزنامه «مصر الفتاه» مورخ ۶ سپتامبر ۱۹۵۱، چاپ قاهره.
