محور واشنگتن – کیف و سقوط هواپیمای اوکراینی

2 368

در شهریور ماه سال جاری جان بولتون مشاور امنیّت ملّی وقت ریاست جمهوری آمریکا به کیف سفر کرد تا دور ویژه ای در روابط واشنگتن-کیف آغاز شود در همان هنگام روزنامه کامرسانت چاپ مسکو در تحلیلی نوشت:

“جان بولتون” مشاور رئیس جمهوری آمریکا در مسائل امنیت ملی در پایان مذاکرات خود با “ولادیمیر زلنسکی” رئیس جمهوری اوکراین اعلام کرد که نخستین نشست “دونالد ترامپ” و زلنسکی در تاریخ اول سپتامبر (۱۰ شهریور ماه) در ورشو پایتخت لهستان انجام خواهد گرفت. در عین حال زلنسکی دستورالعمل خود برای حل مشکل دونباس را ارائه کرده و معتقد است که ایالات متحده باید به ترکیب کشورهای گروه نرماندی (روسیه، اوکراین، فرانسه و آلمان) بپیوندد. در مسکو نسبت به سفر بولتون به منطقه که علاوه بر اوکراین، به کشورهای مولداوی و بلاروس سفر می‌کند بسیار محتاطانه برخورد می‌کنند.

دیدار جان بولتون و زلنسکی در واقع مقدماتی برای نخستین تماس شخصی رؤسای جمهوری آمریکا و اوکراین بود. وی در کنفرانس مطبوعاتی در کی‌یف گفت: «ما منتظر نشست سران دو کشور در ورشو هستیم که به‌زودی انجام خواهد گرفت و در حال فراهم‌سازی مقدمات آن هستیم. رهبران دو کشور تاکنون دو تماس تلفنی “گرم” با یکدیگر داشتند، ولی هنوز شانس گفت‌وگوی مستقیم با یکدیگر را پیدا نکرده بودند».

به‌نوشته این روزنامه، در تاریخ اول سپتامبر در ورشو مراسمی به‌مناسبت هشتادمین سالگرد آغاز جنگ جهانی دوم برگزار خواهد شد. “ولادیمیر پوتین” رئیس جمهوری روسیه برای شرکت در این مراسم به لهستان دعوت نشده است، ولی موضوع روسیه قطعاً در دیدارهای دوجانبه در ورشو از جمله در دیدار دونالد ترامپ با زلنسکی مطرح خواهد شد، به‌خصوص با توجه به اینکه جان بولتون در ملاقات خود با رئیس جمهوری اوکراین اعلام کرد که در این دیدار مسئله بازگرداندن تمامیت ارضی اوکراین با الحاق کریمه و دونباس به این کشور مورد بررسی قرار گرفته است.

رئیس جمهوری اوکراین نیز در صحبت از حل‌وفصل مناقشه دونباس اعلام کرد که در این راستا لازم است تا آمریکا نیز به گروه نرماندی  بپیوندد. میهمان آمریکایی از این نظریه به‌طور واضح حمایت نکرد، ولی این مسئله را نیز رد نکرد. بولتون گفت: «آمریکا آمادگی دارد تا هر تلاشی برای حل‌وفصل مسالمت‌آمیز این مناقشه را انجام دهد. اوکراین نباید به‌عنوان یک کشور دارای مناقشه داخلی در اروپا محسوب شود. مسئله و امنیت در اروپا برای ما اهمیت زیادی دارد».

از آن پس روابط آمریکا و اوکراین در مسیر جدیدی قرار گرفت بطوری که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین سنگ صبور یکدیگر شدند و راز های مگوی خود را باهم گفتند و تا آنجا جلو رفتند که ترامپ از زلنسکی خواست تجارت پسر جو بایدن رقیب سیاسی ترامپ را تحت نظر داشته باشد تا شاید به کمک هم بتوانند ترامپ را از شرّ او خلاص کنند ماجرائی که به یک رسوائی برای ترامپ انجامید و مسئله استیضاح ترامپ را پیش کشید.

سرهنگ ویندمن که کارشناس ارشد امور اوکراین در شورای امنیت ملی آمریکاست می‌گوید محتوای مکالمه ترامپ با زلنسکی را «مخل امنیت ملی» آمریکا تشخیص داده و در همان زمان مراتب «نگرانی» و «هشدار» خود را در گزارشی کتبی رسما به مافوق خود اطلاع داده است. این افسر امنیتی آمریکا گفته است: «من از شنیدن آن مکالمه نگران شدم. به نظرم درست نبود که از یک دولت خارجی خواسته شود تا درباره یک شهروند آمریکایی تحقیق کند».

متن مکالمه ترامپ با زلنسکی در تاریخ سوم مهر منتشر شد.

به گزارش یورونیوز، به دنبال افشای محتوای این مکالمه، گروهی از نمایندگان کنگره آمریکا به ویژه از حزب دموکرات، طرح استیضاح رئیس جمهوری را پیشنهاد دادند. آنها می‌گویند دونالد ترامپ در آن مکالمه جنجالی از زلنسکی خواسته است تا در تحقیقات درباره پرونده پسر جو بایدن با دادستان آمریکا همکاری کند.

روابط ویژه کاخ سفید در واشنگتن و کاخ ماریینسکی در کیف بقدری گسترش یافت که مسئله تأسیس یک پایگاه نظامی در اوکراین بوسیله ارتش آمریکا مطرح شد.

“بی تردید روابط ویژه اوکراین با آمریکا نمی تواند از چشم ناظران سیاسی در ایران پنهان بماند بعقیده محمد نو نژاد و مرتضی کریمی روابط روسیه و آمریکا در سال‏های اخیر با فراز و فرود بسیار همراه بوده و مسائلی مانند حفظ و گسترش نفوذ در مناطق پیرامونی روسیه، ژئوپلیتیک خطوط انتقال انرژی، استقرار سامانه دفاع موشکی امریکا و ناتو در شرق اروپا، مسئله هسته‏ ای ایران و کره شمالی تأثیر فراوانی بر این روابط داشته ‏است. در این بین می‏توان بحران اوکراین را نقطه عطفی در تحول روابط روسیه و امریکا دانست که بیانگر اوج اختلافات و رقابت‏های ژئوپلیتیک دو طرف است. با توجه به آنکه ماهیت بین ‏المللی بحران اوکراین پیامدهای عمیقی بر روابط بین‏ الملل خواهد داشت. در عصر جهانی شدن، اوضاع منطقه­ ای و جهانی در هم تنیده شده است؛ لذا بحران در یک منطقه، منافع بازیگران در مناطق دیگر را تحت ﺗﺄثیر قرار می‌دهد. اوکراین از زمان استقلال با بحران­های متعددی مواجه بوده است که نقطه اوج آن در سال ۲۰۱۴ و تقابل آمریکا و روسیه در مورد آن بوده است. ریشه­ های بحران ۲۰۱۴ اوکراین چیست؟ و تقابل روسیه و آمریکا در بحران اوکراین چه ﺗﺄثیری بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ ” فرض این  است که بحران  اوکراین، ریشه در رقابت روسیه و آمریکا در این کشور داشت که در  انقلاب‌های نارنجی، آبی و بحران ۲۰۱۴ به منصه ظهور رسید به طوری که وقوع بحران مذکور باعث تقویت روابط مسکو- تهران در راستای تحقق منافع ملی ایران شد.

حسین دهشیار در این باره نوشت:
” خوش بینی در خصوص شکل گرفتن فصلی متفاوت در روابط آمریکا وروسیه که با به قدرت رسیدن بوریس یلتسین درمسکو وجاهت فزون­تری یافته بود مدت زمان طولانی دوام نیاورد. سیاست آمریکا درخصوص گسترش ناتو به شرق، به­ ویژه کوشش این کشور در اواخر دهه اول قرن بیست ویکم برای ورود اوکراین به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی و تلاش­های قدرت­های مطرح اروپایی در این باره، زیربناهای لازم را برای بحرانی شدن روابط ایالات متحده و روسیه فراهم کرد. حوادث اوکراین که با شکل گیری تظاهرات نوامبر۲۰۱۳وحمایت آمریکا از تظاهرکنندگان وخواست­های آنان استعداد شکل گیری منازعه در روابط آمریکا و روسیه را متجلی ساخت­،  این پرسش را برجسته کرد که ریشه رویارویی روسیه و ایالات متحده در بستر بحران اوکراین در چیست؟  در پاسخ، تأکید رهبران روسیه براهمیت پیشینه تاریخی روابط با اوکراین واعتقاد به نقش تعیین­کننده ژئوپولیتیک بر جایگاه اروپایی و جهانی روسیه و از سویی دیگر تلاش آمریکا برای کاهش قدرت مانور روسیه در اروپا از طریق دور ساختن اوکراین از مدار روسیه و حمایت ازخواسته­ها و سیاست­های غرب گرایان اوکراینی را باید برجسته ترین ابعاد شکل دهنده رویارویی دوکشور دررابطه با بحران اوکراین قلمداد کرد. ”

صرف نظر از منازعه و مقابله نهادین یا نمادین روسیه و آمریکا در اوکراین واقعیت وجود روابط ویژه بین آمریکا و اوکراین غیر قابل انکار است و شبیه روابطی است که واشنگتن به تشویق صهیونیست ها با «باکو» برقرار کرده و بطور نه ضمنی بلکه آشکار این روابط بر امنیّت ملّی جمهوری اسلامی ایران تأثیر گذار است.
سقوط هواپیمای اوکراینی پرسش های جدیدی را بوجود آورده است. اولاً حادثه شلیک به هواپیمای اوکراینی تقریباً بلافاصله پس از شلیک به پایگاه آمریکائی عین الاسد رخ داد. ثانیاً فرضیات گوناگونی در مورد دخالت سایبری آمریکا در این شلیک مطرح شد ثالثاً انگلستان بعنوان مغز متفکر سیاسی و تبلیغاتی غرب با آمادگی کامل با این رخداد روبرو شد و BBC بلافاصله باصراحت اعلام کرد که ایران باید مسئولیّت کامل سرنگونی این هواپیما را بپذیرد و در یک جنگ روانی از پیش طراحی شده اعلام کرد دنیا حالا ۱۷۶ انسان کمتر دارد در حالیکه پس از قتل عام الجزایری ها بوسیله ارتش فرانسه و قتل عام ویتنامی ها توسط ارتش آمریکا، هرگز اعلام نکرد که جهان به ترتیب یک میلیون و چهار میلیون نفر انسان کمتر دارد.

اخیراً مسکو اعلام کرده است که هنگام شلیک به هواپیمای اوکراینی حداقل شش فروند جنگنده F-35 آمریکا در نزدیکی حریم فضائی ایران در پرواز بوده اند.

مجموعه این عناصر ، ابهامات گوناگونی را پیرامون سقوط هواپیمای اوکراینی که برخی مسافران آن دانشمندان و دانشجویان نخبه با انگیزه های نیرومند انقلابی بوده اند بوجود می آورد که جای بحث و مطالعه جدّی دارند. همه باید در این زمینه بیندیشند و نظر بدهند و پرسش های گوناگون را مطرح کنند و درباره پاسخ آنها اندیشه ورزی کنند. نظر شما چیست؟

2 نظرات
  1. آرش از تهران می گوید

    حتماً آمریکا در سقوط هواپیمای مسافربری اوکراین دست داشته

  2. حمید از دماوند می گوید

    حیف چه دانشجویان نخبه ای از دست رفتند

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.