مقدمه:
با اشغال شهر بزرگ و نفت خیز موصل در خرداد ۹۳ توسط داعش ، خطر این گروهک تروریستی بشدت در کانون توجه محافل سیاسی و رسانه ای جهان قرار گرفت ، تا قبل از آن ، ایران کشوری که مبارزه واقعی علیه تروریسم در منطقه را رهبری می کند ، بارها درباره خطرات گروهک تروریستی داعش هشدار و موضوع را در تریبون ها و مجامع مختلف بین المللی مطرح کرده بود ، اما کشورهای غربی و متحدان عربی آن که خود موسس داعش هستند، تا قبل از خیز داعش به سوی چاههای نفتی موصل عراق، سیاست تامین مالی و تسلیح این گروه تروریستی را دنبال می کرده و با انعکاس اقدامات این گروه به عنوان دولت اسلامی در رسانه های خود به اسلام هراسی در جهان غرب دامن میزدند . (۱) ایران به عنوان مهمترین کشور مستقل تاثیرگذار در منطقه به دلایل ذیل درگیر با پروژه داعش است :
- داعش در سوریه و عراق و حتی لبنان فعالیت می کند که عمق استراتژیک و راهبردی محور مقاومت در منطقه علیه رژیم صهیونیستی هستند .
- یکی از اهداف داعش ضربه زدن به محور مقاومت ، خصومت با اسلام ناب محمدی و جلوگیری از تاثیرگذاری انقلاب اسلامی ایران در منطقه و ایجاد حاشیه امن برای رژیم صهیونیستی است .
- داعش پروژه ساخته و پرداخته نهادهای امنیتی غرب و برخی از کشورهای عربی برای براه انداختن جنگ فرقه ای و مذهبی در منطقه و جهان است. همچنین تخریب چهره صلح دوستانه اسلام و ارائه نمونه واقعی از اسلام متحجر و قشری یکی دیگر از دلایل ایجاد داعش بوسیله غرب است.
دیدگاه جمهوری اسلامی ایران درباره داعش :
با مروری بر بیانات مقام معظم رهبری و دیگر مقامات عالیرتبه ایران اسلامی مشخص می شود که که از نظر جمهوری اسلامی ایران داعش متشکل از افرادی خشن ، سطحی نگر و متحجر است که به ابزار دشمنان اسلامی برای ایجاد تفرقه در جهان اسلام تبدیل شده است ، از این منظر داعش نمونه واقعی همان اسلام امریکایی است که امام خمینی بارها درباره خطرات آن هشدار داده بودند ، اسلام امریکایی که بجای مقابله با بزرگترین تهدید جهان اسلام یعنی رژیم صهیونبستی ، به ایجاد تفرقه در جهان اسلام و فرصت سازی برای دشمنان امت اسلامی اقدام می کند .
در این دیدگاه یکی از بزرگترین علل تاسیس گروههای تروریستی نظیر داعش توسط سرویس های امنیتی غرب، نگرانی آنها ازگسترش انقلاب اسلامی بویژه درچارچوب جغرافیای منطقه بیداری اسلامی میباشد، آنها با مهندسی معکوس جریان بیداری اسلامی ، بدنبال جلوگیری از همه گیر شدن ندای انقلابی و اسلامخواهی هستند و در این راستا به سلاح قدیمی خود یا ایجاد تفرقه های فرقه ای و مذهبی روی آورده اند . در این باره مقام معظم رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت عید سعید غدیر در ۲۱ مهر ۹۳ فرمودند :
“نظام جمهورى اسلامى، انقلاب بزرگ ما، امام عظیمالشّأن ما، توانست تفکّرات دنیاى اسلام را متوجّه خود بکند، دلهاى آنها را جذب کند، به انگیزههاى آنها و به حرکات آنها جهتدهى بکند؛ این، دشمن را ترساند؛ استعمار را، استکبار را، صهیونیسم را، بهطور مشخّصْ دستهاى سیاست در آمریکا را ترساند، و به همان سلاح قدیمى متوسّل شدند که سلاح «اختلافافکنى» است. امروز و در طول این سالهاى متمادى، اختلافات بین شیعه و سنّى را هرچه بیشتر دامن میزنند ، براى اینکه ذهن دو طرف را از دشمن اصلى منصرف بکنند، اینها را به همدیگر مشغول کنند؛ این سیاست استعمار است؛ متخصّص این سیاست هم دستهاى سیاسى و امنیّتى دولت انگلیس خبیث است که از دیرباز، در این زمینه فعّال بودند… این جریان «تکفیر» – این چیزى که امروز در عراق و در سوریّه و در برخى از کشورهاى دیگر منطقه بُروز کرده و در واقع با همهى مسلمانها مواجهاند، نه فقط با شیعه – ساختهى دست خود استعمارگران است؛ اینها چیزى به نام القاعده، چیزى به نام داعش درست کردند براى مقابلهى با جمهورى اسلامى، براى مقابلهى با حرکت بیدارى اسلامى، منتها دامن خودشان را گرفته است…امروز اتّحاد اسلامى، برادرى اسلامى، همبستگى اسلامى، یکى از لازمترین و واجبترین وظایف همهى جوامع اسلامى است و بایستى همه به این وظیفه ملتزم باشیم. (۲)
همچنین آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام شان به مناسبت کنگره عظم حج فرمودند :
” دشمن مکّار بر آن است که با افروختن آتش جنگهاى خانگى میان مسلمانان، انگیزههاى مقاومت و مجاهدت را در آنان به انحراف کشانده، رژیم صهیونیستى و کارگزاران استکبار را که دشمنان حقیقىاند، در حاشیهى امن قرار دهد. راهاندازى گروههاى تروریستى تکفیرى و امثال آن در کشورهاى منطقهى غربِ آسیا ناشى از این سیاستِ غدّارانه است. این هشدارى به همهى ما است که مسئلهى اتّحاد مسلمین را امروز در صدر وظایف ملّى و بینالمللى خود بشماریم… فعّالان دلسوز جهان اسلام باید به تفاوتِ میان اسلام ناب محمّدى و اسلام آمریکایى داشته باشند و از خلط و اشتباه میان این دو، خود و دیگران را برحذر بدارند. نخستین بار امام راحل بزرگ ما به تمایز این دو مقوله همّت گماشته و آن را وارد قاموس سیاسى دنیاى اسلام کرد. اسلامِ ناب، اسلامِ صفا و معنویّت، اسلامِ پرهیزکارى و مردمسالارى، اسلامِ «اَشِدّاءُ عَلَى الکُفّار رُحَماءُ بَینَهُم» است. اسلامِ آمریکایى، پوشاندن لباس اسلام بر نوکرى اجانب و دشمنى با امّت اسلامى است. اسلامى که آتش تفرقه میان مسلمین را دامن بزند، به جاى اعتماد به وعدهى الهى، به دشمنان خدا اعتماد کند، به جاى مبارزه با صهیونیسم و استکبار با برادر مسلمان بجنگد.”(۳)
بر این اساس از دیدگاه ایران اسلامی اگرچه ضعف هایی در ساختارهای سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی کشورهای اسلامی و منطقه وجود دارد ، اما این ضعف ها هیچ گاه بدون دخالت و ساماندهی سرویس های امنیتی غرب به شمشیری علیه مسلمانان و صلح و امنیت منطقه و جهان تبدیل نمی شوند، سرویس های امنیتی غرب و رژیم صهیونیستی تلاش کرده اند که موقعیت تروریست های وابسته به خود را با استفاده از ضعف و خلا های موجود تقویت کنند اما اکنون این گروههای های افراطی تکفیری از کنترل خارج شده و منافع موسسان و حامیانش را بخطر انداخته است .
در این راستا دکتر حسن روحانی رئیس جمهور ایران در سخنرانی شان در مجمع عمومی سازمان ملل در مهر ۹۳ تاکید کرد :
“برخی از سازمانهای اطلاعاتی، تیغ را به دستِ زنگی مست دادهاند و او نیز همه را از دم تیغ میگذراند. همه آنان که در ایجاد و تقویت این گروههای تروریست نقش داشتهاند، باید به اشتباهات خود در پدیدار شدن افراطیگری اعتراف کنند و نه تنها در پیشگاه گذشته که در برابر آینده نیز عذرخواهی کنند.”(۴)
در همین راستا دکتر علی اکبر ولایتی ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، در گفتگو با شبکه العالم گفت:
« ایران داعش را یک گروه افراطی مزدور بیگانه میداند، مانند همان گروه بلاک واتری که آمریکاییها درست کردند که برای آدم کشی پول می گیرند، تعداد زیادی تروریستهای داعش، آمریکایی یا اروپایی هستند، معلوم است که اینها گروهی وابسته هستند و آمریکاییها آنها را به وجود آوردند؛ تا بهانه و مستمسکی برای دخالت در کشورهای اسلامی پیدا کنند. به عنوان مثال طالبان را به وجود آوردند و اکنون هواپیماهای آنان به بهانه طالبان، بدون اجازه دولت پاکستان، این کشور را بمباران میکنند، همین کار را در عراق انجام میدهند و میخواهند همین شیوه را در سوریه نیز به کار گیرند … ایران به این دلیل با داعش مقابله میکند که داعش، یک گروه افراطیِ مشکوکِ وابسته به بیگانگان است که عناصر آن از مرتجعین عرب پول می گیرند و از طرف غرب حمایت سیاسی می شوند و غربی ها برای ایجاد اختلاف میان امت اسلامی و تخریب چهره اسلام با کارهای وحشیانهای که این افراد انجام می دهند، به آن ها طرح و برنامه میدهند. » (۵)
ازنظر ایران اسلامی هدفی که داعش دنبال می کند با خواسته های اسلام اصیل و نیز آرمانها و منافع مسلمانان انطباق ندارد، سیاست ها و عملکرد داعش نه خودجوش بلکه وارداتی و براساس سفارش دیگران [آمریکا و اسرائیل] تعیین می شود. همچنانکه می توان بر اساس عملکرد و مواضع داعش این واقعیت را دریافت که عملکرد آن در به راه انداختن جنگ بین مسلمانان در راستای تامین منافع آمریکا و رژیم صهیونیستی است. به همین دلیل ارزیابی نتایج عملکرد داعش در یکسال اخیر معیار مناسبی برای سنجش میزان وابستگی این گروهک تروریستی به امریکا و اسرائیل می تواند باشد.
در این مورد حسین امیرعبداللهیان معاون وزیر امورخارجه ایران در مصاحبه با شبکه بین المللی العالم گفت :
« داعش خود را انقلابی و مدافع اهل سنت جلوه می دهد و ما از ابتدای تجاوز رژیم صهیونیستی به باریکه غزه اعلام کردیم که اگر داعش واقعاً خود را مدافع اهل سنت می داند ، با بخشی از سلاح هایی که از موصل و از خارج به دست آورده است، به جنگ رژیم صهیونیستی برود؛ رژیمی که از سلاح های غیرمتعارف برای کشتن هزاران نوزاد، کودک، نوجوان، جوان و پیر استفاده کرده است ولی همه جهانیان شاهد بودند که یکی از سرکردگان داعش اعلام کرد که هدف قرار دادن اسرائیل جزء اولویت های این گروه تروریستی نیست به عبارت دیگر، داعش به دنبال هدف قرار دادن مسلمانان ، ایجاد تفرقه بین مسلمانان و درگیر کردن شیعه و سنی با همدیگر است. سرویس امنیتی هر طرف خارجی که داعش را تشکیل داده، به این گروهِ ضد اسلام و [ضد] ارزش های اسلامی دستور داده که نباید منافع رژیم صهیونیستی را به هیچ وجه به خطر بیندازد [و فقط باید] برای ایجاد فتنه ، آشوب و اسلام هراسی در جهان تلاش کند. داعش بازیچه دست سرویس های امنیتی برخی طرف های خارجی خصوصاً رژیم صهیونیستی است . » (۶)
بدین ترتیب از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران ، داعش دارای ویژگی های ذیل است :
- گروهکی تروریستی – تکفیری ساخته و پرداخته سرویس های امنیتی امریکا ، رژیم صهیونیستی و برخی از کشورهای غربی و عربی خصوصاً عربستان که تلاش دارد با استفاده ابزاری از برخی از مسایل ایدئولوژیک ، اهداف اربابان خود مبنی بر تفرقه و جنگ داخلی در جهان اسلام را محقق سازد .
- داعش نمونه واقعی ازاسلام متحجرمورد اشاره امام خمینی بنیان گذار کبیر انقلاب اسلامی است ، که هدف آن تخریب وجهه اسلام در منطقه وجهان است .
- داعش با هدف جلوگیری از تدوام و تقویت بیداری اسلامی در منطقه و ضربه زدن به محور مقاومت در عراق ، سوریه و لبنان و مقابله با نقش منطقه ای ایران تشکیل شده است .
اگر چه امروز حدود چهل کشور جهان و در راس آنها امریکا و برخی از کشورهای عربی نظیر عربستان در قالب ائتلاف بین المللی ضد تروریسم داعیه مقابله با داعش را دارند ، اما مستندات فراوانی وجود دارد که اغلب همین کشورها موسس و حامی داعش هستند ، اتهاماتی که جوبایدن معاون رئیس جمهور امریکا به ترکیه ، عربستان ، امارات و رژیم صهیونیستی مبنی بر نقش آنها درتاسیس و حمایت از داعش زد و متقابلا اتهاماتی که این کشورها به امریکا زدند ، به همراه افشاء گری که هیلاری کلینتون وزیر خارجه سابق امریکا در کتاب خود با عنوان ” گزینه های دشوار” مبنی بر تصمیم این کشور برای تاسیس داعش در صحرای سینا (۷) جهت تقسیم خاورمیانه مطرح ساخت ، بخوبی نشان داد که موسسان و حامیان داعش چه کشورهایی هستند. طبیعتا داعش نمی توانسته علیه خود آنها هدف گذاری شده باشد، بلکه کارویژه و خصومت اصلی داعش با همه مسلمانان از جمله تشیع و تسنن ، محور مقاومت و ایران می باشد و آنچه که امروز باعث ائتلاف باصطلاح بین المللی علیه داعش شده تلاش برای بهبود چهره جهانی آمریکا و نیز تجاوز این گروهک افراطی از محدوده تعریف شده توسط سرویس های امنیتی غربی و عربی از جمله دست اندازی به منافع نفتی امریکا در موصل و کشتار مسیحیان در عراق و سوریه می باشد. بدین ترتیب مشخص است که از دیدگاه ماهوی داعش با هدف خصومت علیه تشیع و ایران و ایجاد جنگ مذهبی بین شیعه و سنی تاسیس شده است، مواضع برخی از مسئولان این گروهک تروریستی تکفیری نیز نشاندهنده این موضوع است .
دیدگاه داعش در باره شیعیان و ایران :
در یکی از بیانیه های گروهک «داعش» که در توئیتر منتشر شده ، آمده است : رافضی»ها (داعش شیعیان را رافضی می نامد) بدانند که هدف ما تخریب نماد شرک آلود در نجف، کربلاء و سامرا است. بدانید که بعد از تخریب این نمادها در عراق به ایران خواهیم آمد و مشهد ایران را با خاک یکسان خواهیم کرد. در پایان این بیانیه «داعش» از تمامی مسلمانان درخواست کرد که برای تطهیر زمین از «رافضی»ها بسیج شوند، تا هر چه سریعتر اسلام اصیل در جهان جریان یابد.(۸) منظور داعش از نماد شرک مساجد و اماکن مذهبی نظیر مرقد امامان اسلام است و داعش تخریب مسجد النبی را نیز جزء برنامه هائی دارد که باید یک روز به آن عمل شود.
موسسان داعش ، هدف اصلی این گروهک را آتش افروزی مذهبی در منطقه و تجزیه بیشتر خاورمیانه قرارداده اند ، تا با قدرت موثر جمهوری اسلامی ایران در منطقه مقابله و از تبدیل شدن انقلاب اسلامی و مقاومت به الگوی مسلمانان جلوگیری کنند ، اما از آنجا که تروریستها هیچ گاه تکیه گاه قابل اعتمادی نیستند، همین داعش که قرار بود تنها به شیعه کشی در عراق و سوریه دست بزند ، با کشتار و تخریب مساجد اهل سنت و نیز تعرض به مسیحیان و ایزدیهای و کردهای مورد حمایت غرب و دست اندازی به منابع نفتی مورد نظر غرب در موصل و دیرالزور ، اکنون سرویس های امنیتی را دچار سردرگمی و بحران ساخته است .
علل خصومت داعش نسبت به جمهوری اسلامی ایران:
بیانات ضد ایرانی مسئولان داعش ، تلاشهای سازماندهی شده آنها برای کشتار شیعیان در عراق و سوریه و تلاش برای تسری آن به لبنان ، تخریب مساجد ، زیارتگاهها و اماکن مقدس شیعیان در عراق و سوریه ، رودرویی با جبهه مقاومت ، تبلیغات گسترده علیه شیعیان ، مباح دانستن خون مسلمانان شیعه همگی بخشی از نمونه های خصومت داعش با ایران است ، بی شک ریشه اصلی این خصومت به این موضوع بر می گردد که ایران اسلامی از یک سو با ارایه الگویی از اسلام اصیل و نمایش مردم سالاری اسلامی مانع مهمی در رشد هرگونه افراط گری و اسلام مرتجع مورد نظر غربی ها و مزدوران آنهاست. از سوی دیگر ایران با حمایت از محور مقاومت بزرگترین مانع در جهت تحقق هدف اربابان داعش یعنی امنیت درازمدت و تضمین شده برای رژیم صهیونیستی می باشد. ضرباتی که داعش بواسطه حمایت های ایران از دولت های قانونی عراق و سوریه متحمل شده است ، مهمترین عامل در فروپاشی ابهت پوشالی این گروهک بوده است، ابهتی که با جنایاتی نظیر سربریدن انسانهای بیگناه از جمله کودکان و زنان و نمایش آن از شبکه های اجتماعی غربی و یا استفاده از سلاح های شیمیایی نظیر گاز کلر ساخت کشورهای غربی [آمریکا] ایجاد شده است، اما در سایه حمایت های ایران، شکست های سنگینی بر داعش در سوریه ، عراق و لبنان وارد شده و راه برای نابودی کامل این گروهک تروریستی هموار شده است.
ضربات نیروهای مردمی به داعش در عراق و سوریه :
حمایت از محور مقاومت و مقابله با تروریست های تکفیری از سیاست های اصولی جمهوری اسلامی ایران در منطقه است، حمایت های ایران از عراق ، سوریه و لبنان در قالب حمایت های سیاسی ، مالی ، لجستیکی، امنیتی ، آموزش ، تبادل اطلاعات و اعزام مستشار صورت می گیرد ، با این وجود برخی از رسانه های غربی ، عربی و صهیونیستی تمایل فراوانی دارند که اینگونه القاء کنند که گویا هزاران سرباز ایرانی درعراق و سوریه در حال نبرد با داعش هستند. کشورهایی که پیشرفته ترین سلاحها را در اختیار داعش قرارداده اند، و خود موسس و یا حامی آن هستند ، تلاش می کنند، با اینگونه ادعاها به افکار عمومی چنین القاء کنند که درگیری های عراق یا سوریه ، نوعی درگیری میان شیعه و سنی و یا در سطحی دیگر، گونه ای از جنگ نیابتی میان ایران و عربستان سعودی برای تفوق بر منطقه است.
اگر چه ایران خطوط قرمز خود در عراق بویژه حفاظت از اماکن مقدس شیعیان را مورد تاکید کرده است ، اما تهران معتقد است که ارتش و نیروهای مردمی در عراق و سوریه با دریافت کمک های سیاسی ، فکری ، مالی ، آموزشی و تسلیحاتی توان مقابله با داعش را دارند و نیازی به حضور نظامی در این کشورها نیست، بر خلاف ائتلاف بین المللی ضد داعش که نظاره گر اشغال استانهای صلاح الدین ، نینوا و الانبار توسط داعش بود و تنها پس از آن که موصل در خرداد ۹۳ اشغال شد به خاطر مطامع نفتی اش ، شروع به حملات هوایی محدود برای مهار داعش کرد ، ایران اسلامی از همان ابتدا برای مقابله با تروریسم همراه دولت و مردم سوریه ، عراق و لبنان بوده است و از این جهت تروریست های ضربات مهکی را تجربه کرده اند .
در این راستا دکتر حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران در دیدار با حیدر العبادی نخست وزیر عراق اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران همانطور که از روز نخست در کنار ملت و ارتش عراق از مبارزه با گروه های تروریستی حمایت کرده، تا روز آخر نیز در این مسیر باقی خواهد ماند و از ارائه هیچ کمکی به دولت عراق دریغ نخواهد کرد .وی افزود : ایران معتقد است مسئولیت اصلی مبارزه با گروه های تروریستی باید بر عهده نیروهای دولتی و مردمی عراق باشد. روحانی، بمباران مواضع تروریست ها از سوی نیروهای ائتلاف را در بلند مدت به نفع داعش دانست و گفت: تروریست ها با مظلوم نمایی و برجسته کردن حمله هوایی قدرتهای بزرگ، جوانان ناپخته بیشتری را جذب کرده و به حیات خود ادامه خواهند داد.(۹)
در عین حال محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در گفتوگو با شبکهی سیسی تیوی چین گفته است : ما به طور واضح گفتیم که به دولت عراق به علاوه دولت محلی کردستان عراق کمک میکنیم که با داعش مبارزه کنند، ظریف ادامه داد: ما به آنها کمک نظامی کردیم و به نیروهایشان مشاوره دادیم. از آن شرمنده نیستیم اما نیروی زمینی نفرستادهایم چون معتقدیم باید به کسانی که در میدان با آنها مبارزه میکنند، کمک کنیم. (۱۰)
به این ترتیب بر خلاف تبلیغات رسانه های غربی کمک های ایران به عراق و سوریه کمک های مستشاری و ارسال سلاح محدود بوده و غیر از مستشاران نظامی ، ایران نیروی نظامی به عراق وسوریه اعزام نکرده است .
برخی از کارشناسان معتقدند انتقال تجارب مستشاری ایران بویژه در زمینه نحوه تشکیل کمیته های مسلح مردمی و بسیج و آموزش مردم برای مقابله با تروریست ها و آموزش نحوه حفظ مناطق آزاد شده با تشکیل نیروهای دفاعی مردمی موسوم به “اللجان الشعبیه” ، نقش اساسی در پیشرویهای ارتش سوریه و عراق و آزادی سازی بسیاری از مناطق اشغالی داشته است ، بدین ترتیب با کمک های ایران اسلامی به ارتش و نیروهای مردمی عراق و سوریه ، پیشروی تروریستهای تکفیری متوقف و آنها شروع به عقب نشینی کردند ، در حالیکه تا چند ماه قبل شاهد نزدیک شدن گروه های تروریستی به نزدیک دمشق بودیم ولی امروزه شاهدیم که تحرکات آنان در ریف دمشق بسیار محدود است و آنها به سمت مناطق شمالی رفته و در شهر کوبانی بشدت با کردها درگیر هستند، در عراق نیز از بغداد فاصله گرفتهاند و بویژه پس از شکست در آمرلی و جرف الصخر به مناطق شمالی در استان نینوا و الانبار عقب نشینی کردند.
در کنار حضور مستشاران ایران در عراق و سوریه ، کمک های تسلیحاتی تهران توانست موازنه را در عراق و سوریه تغییر دهد ، این کمک ها گاه شامل تجهیزات پیشرفته نظامی نظیر پهبادها نیز بوده است ، چنانچه پایگاه خبری دیلی بیست امریکا در خبری مدعی شد پهپادهای ساخت ایران کمک زیادی به دولت سوریه در مبارزه با شورشیان و تروریست ها کرده است. (۱۱)
مقامات سوریه و عراق واقلیم کردستان نیز بر این کمک های نظامی و اهمیت آنها در جلوگیری از سقوط دمشق، بغداد و همچنین شهر اربیل عراق (مرکز اقلیم کردستان ) تاکید کرده اند.
در این راستا مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق گفته است : من از ایران تشکر میکنم که کردها را در اولین شب حملات آنها را حمایت کرد و برای آنها دو هواپیمای حامل سلاح فرستاد. (۱۲)
تهدیدات داعش برای ایران اسلامی:
با نگاهی به شعارهای داعش نظیر مباح بودن خون شیعیان (که داعش آنها رافضی می نامد) و اهداف آنها نظیر ضربه زدن به جبهه مقاومت در عراق ، سوریه و لبنان مشخص است که آنها منشاء تهدیداتی علیه منطقه هستند، که مهم ترین اهداف آنها عبارتند از :
۱- تلاش برای بمب گذاری و آسیب رساندن و تخریب عتبات عالیات و اماکن مقدس شیعیان در عراق و سوریه:
به همین دلیل دکتر حسن روحانی از آمادگی ایران برای حفاظت از شهرهای مذهبی عراق در برابر تهاجم نیروهای تکفیری خبرد داده و گفته است : در زمینه عتبات مقدسه، کربلای عزیز، نجف عزیز، کاظمین عزیز و سامرای عزیز به همه ابرقدرت ها و مزدورانشان و آدم کشان و تروریست ها اعلام می کنیم ملت بزرگ ایران برای حراست از عظمت عتبات مقدسه از هیچ کوششی دریغ نخواهد کرد.”(۱۳)
۲- تضعیف دولت مرکزی و مقتدر در عراق و سوریه:
تضعیف دولت مرکزی در عراق و سوریه علاوه بر اینکه محور مقاومت و عقبه و امکان مانور استراتژیک مقاومت اسلامی را تضعیف می سازد به تجزیه طلبی قومی خصوصا درکردستان عراق و سوریه و نیز تشدید اختلاقات فرقه ای و مذهبی می انجامد .
برخی از کارشناسان معتقدند : عربستان اگر چه نتوانست در عراق به اهداف راهبردی خود نائل آید، اما دست کم توانست خود را به عنوان یکی از نیروهای تأثیر گذار در حوزه نفوذ انقلاب اسلامی نشان داده و داعش را برای به هم ریختن اوضاع سیاسی و امنیتی عراق ، گسترش حوزه نفوذ خود و تضعیف انقلاب اسلامی به سوی عراق گسیل دارد.(۱۴)
۳- ایجاد حاشیه امن برای رژیم صهیونیستی برای تشدید جنایات:
از جمله نتایج خیانت مشترک دولت های استکباری غرب و سران مرتجع عرب به مسلمانان در موضوع داعش ، تبدیل منطقه خاورمیانه به منطقه ای سرشار از آشوب و ناامنی و ایجاد حاشیه امن برای رژیم صهیونیستی است(۱۵)، این رژیم با خیالی آسوده درحال پیگیری توطئه های قدیمی و از پیش طراحی شده خود برای یهودی سازی مسجد الاقصی و توسعه بی سابقه شهرک سازی است
۴- مصروف کردن انرژی جبهه مقاومت و حزب الله لبنان به موضوعی غیر از رژیم صهیونیستی : تحرکات داعش برای تصرف مناطق استراتژیک لبنان از جمله عرسال و بریتال در بقاع شرقی که منجر به شکست سخت این گروهک تروریستی از حزب الله لبنان و ترک این مناطق شد، نشان داد ، داعش تلاش دارد با گسترش عقبه درگیریهای سوریه به لبنان ، شرایطی را ایجاد کند که از تمرکز حزب الله لبنان بر روی رژیم صهیونیستی جلوگیری کند. تحرکات اخیر داعش در طرابلس و درگیری با ارتش لبنان نیز در راستای این هدف صورت می گیرد .
۵- توطئه های داعش برای خرابکاری و سلب آرامش روانی در ایران:
برخی از تحلیلها حاکی از تلاش داعش برای ضربه زدن به امنیت روانی و اجتماعی، آرامش اقتصادی و سیاسی و تخریب زیرساخت ها در ایران است، اگرچه این گروهک کوچکتر از آن است که فرصتی برای خرابکاری در ایران پیداکند یا حتی جرات نزدیک شدن به مرزهای ایران را پیدا کند، اما اسنادی نشان می دهد که سردمداران آن چنین طرحهایی را در سر می پرورانند ، اگر چه این طرحها نیز عمدتا معطوف به عملیات و جوسازی روانی و تبلیغاتی می باشد .
تهدیدات امنیتی داعش علیه جمهوری اسلامی ایران :
هر چند گروهک تروریستی داعش قدرت چندانی برای به وجود آوردن تهدیدات امنیتی برای جمهوری اسلامی ندارد، اما در حوزه قدرت نرم این تهدید وجود دارد. آنها تلاش می کنند با بهره گیری از برخی زمینه های اجتماعی، قومی و بعضاً اقتصادی در مناطق غرب ایران ، زمینه را برای فعالیت های خود فراهم کنند.حال آنکه آنهانیز بمانند پژاک فاقد پایگاه مردمی هستند ، ضمن اینکه هموطنان سنی در ایران شافعی می باشد که هیچ قرابتی با مذهب حنبلی و فرقه های انحرافی آن ندارد.
۱- مهندسی معکوس بیداری اسلامی:
اغلب تحلیل گران معتقدند داعش پروژه امنیتی سرویس های غربی برای مهندسی معکوس بیداری اسلامی و انقلاب های عربی است، جلوگیری و متوقف کردن بیداری اسلامی و مقابله با نفوذ گفتمان انقلاب اسلامی در منطقه یکی از اهداف سرویس های غربی است ، و آنها در این مسیر از داعش استفاده می کنند، در این راستا تشدید تحرکات داعشی های یمن (القاعده یمن، انصار الشریعه و حزب الاصلاح) پس از پیروزی انصار الله و حرکت ملی مردم مسلمان یمن قابل تامل است .
۲- شیعه هراسی :
در نتیجه تبلیغات و اقدامات داعش ممکن است در سراسر منطقه شیعه هراسی گسترش یابد، ضمن اینکه داعش تلاش می کند گفتمان انقلاب اسلامی را به شیعه محدود کند حال آنکه امروز گروه های سنی نظیر جنبش مقاومت حماس نیز شامل حوزه نفوذ این گفتمان می شوند . (۱۶)
۳- تهدید احتمالی مرزهای ایران :
ممکن است به دلیل حمله ائتلاف علیه داعش ، مرزهای ایران به دو صورت مورد تهدید قرار گیرد: توسط ائتلاف و گروه داعش. تهدید مرز و امنیت ملی نکتهای است که مقام معظم رهبری در مورد سوریه و عراق هشدار دادند و آن را مدل پاکستانی دخالت آمریکا دانستند. نکته دیگر تهدید مرزها توسط نیروهای داعشی است که ممکن است به دلیل حمله نیروهای ائتلاف به مرزهای ایران رو آورند.(۱۷)
در کنار این موارد می توان به امنیتی شدن منطقه و و محاصره امنیتی ایران، الگو شدن مبارزه ائتلافی به رهبری آمریکاو امکان تمرکز امنیتی بیشتر امریکا بر منطقه پیرامونی ، جوسازی در فضای مجازی مبنی بر اقدامات تروریستی در ایران و تلاش برای فریب و یارگیری اشاره کرد .
فرصت های موجود در برابر تهدید داعش :
در کنار چالش ها و تهدیدات داعش، فرصت هایی نیز قابل تعریف است . بزرگترین فرصتی که عملکرد داعش برای جمهوری اسلامی ایران و بالاخص جبهه مقاومت به وجود آورده است، مشروعیت بخشیدن به دولت قانونی بشار اسد می باشد. داعش با ورود خود به عراق، نشان داد که به مرزهای سیاسی اعتقادی ندارد و تهدیدی برای جامعه جهانی محسوب می شود.اقدامات این گروهک ثابت کرد که بشار اسد به دنبال قدرت طلبی نبوده است و همان طور که بارها اعلام کرده است برای صیانت از ملت سوری با این افراد می جنگد. افکار عمومی منطقه و جامعه جهانی نیز به این مسئله پی بردند که بحران سوریه منشا خارجی دارد. حال آنکه غربی ها بحران سوریه را تداوم تحولات و انقلابهای عربی وانمود می کردند و بر این اساس کمکهای تسلیحاتی و مالی را برای گروههای تروریستی در داخل سوریه را توجیه می کردند. اما اینک با این مشکل مواجه شده اند که افکار عمومی تحت تاثیر تحلیل های آنها قرار نمی گیرند.
فرصت دیگری که به نفع مقاومت اسلامی فراهم شده است، انسجام و وحدت گروههای سیاسی در عراق است. مهمترین گروههای سیاسی در عراق شامل شیعیان، اهل تسنن و کردها می باشد. پس از سقوط صدام این سه مرکز قدرت نتوانسته اند با یکدیگر تعامل داشته باشند. اختلافات آنها به ملت عراق نیز سرایت نموده است ، اما خطر داعش باعث نزدیک شدن عشایر سنی و سایر طوایف اهل تسنن به دولت و همچنین همکاریهای دولت و کردها شده است .
۱- کاهش ایران هراسی :
افراط گرایهای داعش ، تبلیغات رسانه های وابسته به غرب و رژیم صهیونیستی که مدعی بودند ایران عامل افراط گرایی است را خنثی و کاهش می دهد .
۲- به شکست کشیده شدن پروژه های عربستان :
عربستان در شرایطی با هزینه کردن صدها میلیون دلار به دنبال اسقاط نظام سوریه و عراق و ضربه زدن به جبهه مقاومت از طریق داعش بود که اکنون آروزی داعش برای ایجاد خلافت اسلامی در مکه ، به تهدید برای ریاض تبدیل شده است، در این راستا باید به تشدید اختلافات جریان وهابی و سعودی در داخل حاکمیت عربستان نیز اشاره کرد.
۳- تقویت موقعیت منطقه ای ایران :
اگر چه حضور داعش در عراق و سوریه ، تهدیداتی برای ایران ایجاد می کند، اما از نگاهی دیگر آمریکایی هانمی توانند به تنهایی داعش را حذف کند، همانطوری که درافغانستان قادر به حذف القاعده نشدند. هیچ قدرتی نمی تواند به تنهایی با افراط گرایی مبارزه کند و پیروز شود. مبارزه با این جریان نیاز به همکاری و همسویی دولت های منطقه خصوصا با ایران دارد ، زیرا ایران از معدود کشورهای منطقه است که دولت آن منتخب مردم آن است و مورد حمایت مردم خود قرار دارد درحالیکه دولت هائی نظیر دولت عربستان، اردن و… فاقد حمایت مردمی هستند از این رو احساس عجز می کنند.
در کنار این موارد ، فرصت های قابل طرح دیگر عبارتند از : امکان امتیازگیری در قضیهی هستهای از باب تعامل با ائتلاف، تدقیق برآوردهای جمهوری اسلامی ایران، برآورد توان نظامی کشورهای عضو ائتلاف (۱۸)
علل عدم مشارکت ایران در ائتلاف بین المللی ضد داعش :
پس از تصرف چاههای نفتی موصل توسط داعش در خرداد ۹۳ ، ائتلاف بین المللی ضد داعش در شهریور ۹۳ به رهبری امریکا تشکیل شد . وزارت خارجهی آمریکا فهرست کامل کشورهایی را که به ائتلاف «ضد داعش» پیوستهاند، منتشر کرد. با وجود اینکه روسیه در نشست پاریس که با موضوع مبارزه با داعش برگزار شد، حضور داشت اما در فهرست منتشر شده از سوی واشنگتن نام روسیه دیده نمیشود. اسامی کشورها به ترتیب عبارتند از: آلبانی – استرالیا – اتریش – بحرین – بلژیک – بلغارستان – کانادا – کرواسی – قبرس – جمهوری چک – دانمارک – مصر – استونی – فنلاند – فرانسه – گرجستان – آلمان – یونان – مجارستان – عراق – ایرلند – ایتالیا – ژاپن – اردن – کوزوو – کویت – لیتوانی – لبنان – لتونی – لوکزامبورگ – مقدونیه – مولداوی – مونتنگرو – مراکش – هلند – نیوزلند – نروژ – عمان – لهستان – پرتغال – قطر – کره جنوبی – رومانی – عربستان سعودی – صربستان – اسلواکی – اسلونی – اسپانیا – سوئد – تایوان – ترکیه – اوکراین – امارات متحده عربی – بریتانیا(۱۹)
این فهرست بلند بالا نشان می دهد که این ائتلاف بیشتر جنبه نمایشی و سیاسی دارد وگرنه وجود کشورهائی نظیر مونتنگرو و قبرس نمی تواند به ظرفیت نظامی آن چیز قابل توجهی بیفزاید.
قبل و حین تاسیس ائتلاف بین المللی ضد داعش ، امریکایی ها تلاش داشتند که نظر مساعد ایران برای همکاری با امریکا و ائتلاف جهت مقابله با داعش را جلب کنند،اما با پاسخ منفی ایران، آنها تلاش کردند که واقعیت را وارونه نشان دهند . چنانچه مقام معظم رهبری فرمودند :
” هم وزیر خارجهى آمریکا، هم سخنگویشان صریحاً گفتند که ما از ایران براى ائتلاف علیه داعش دعوت نمیکنیم! اوّلاً چه افتخارى بالاتر از این براى ما که آمریکا در یک کار دستهجمعى، در یک کار خلافِ غلطى که دارند انجام میدهند، از ما مأیوس باشد و نخواهد که ما باشیم؛ این براى ما مایهى افتخار است، مایهى تأسّف نیست. ثانیاً دیدم همهشان دروغ میگویند؛ براى اینکه همان روزهاى اوّلى که مسئلهى داعش در عراق پیش آمد، آمریکایىها بهوسیلهى سفیرشاناز سفیر ما در عراق،درخواست کردند که بیایید بنشینیم درباره داعش با هم هماهنگى کنیم. سفیر ما این را منعکس کرد؛ بعضى از مسئولین ما هم حرفى نداشتند، من مخالفت کردم؛ گفتم در این قضیّه، ما بخصوص با آمریکا همراهى نمیکنیم؛ چون اینها خودشان دستشان آلوده است… بعد ازآن هم همین آقاى وزیرخارجهاىکه این حرف را آمد جلوى چشم همهى دنیا پشت دوربین گفت که «ما از ایران همکارى نمیخواهیم ایشان، شخصاً از آقاى دکتر ظریفدرخواست کرده بود که بیایید ما در این قضیّه همکارى کنیم؛ دکتر ظریف رد کرد.”(۲۰)
از نظر ایران موسسان و حامیان یک گروهک تروریستی نمی توانند با آن گروه مقابله کنند ، تهران معتقد است که هدف اصلی ائتلاف نه حذف داعش بلکه مهار آن در راستای پیشبرد اهداف غرب و همچنین بازسازی معارضان سوری جهت از سرگیری حملات به دمشق و نیز از بین بردن زیرساخت های سوریه و عراق به بهانه مقابله با داعش است. امریکا با این ائتلاف به دنبال حضور بیشتر نظامی در منطقه و پاکستانیزه کردن عراق و سوریه است ، یعنی حمله به هر نقطه از عراق و سوریه با استفاده از پهبادها به بهانه مقابله با تروریسم ، و بر این اساس نیز ائتلاف سازوکار کارآمدی برای مقابله با داعش نیست.
در این راستا مقام معظم رهبری فرمودند :
” اینها قبل از این یک ائتلافى علیه سوریّه تشکیل دادند هیچ غلطى نتوانستند بکنند در مورد سوریّه؛ در مورد عراق هم همین است. نمیخواهند هم کار جدّىاى بکنند. آن حرکتى که علیه داعش انجام گرفت و کمر داعش را در عراق شکست، این کار آمریکایىها نبود؛ … کار ارتش عراق بود، کار نیروهاى مردمى بود … آمریکا با این کار، میخواهد بهانهاى پیدا کند که همچنان که در پاکستان با وجود دولت مستقر، با وجود ارتش قوى ، بدون اجازه وارد پاکستان میشود و هرجا را دلش میخواهد بمباران میکند، میخواهد در عراق و سوریّه هم چنین کارى را انجام بدهد؛ بدانند که اگر چنانچه چنین اقدامى بکنند، همان مشکلاتى بر سر راهشان بهوجود خواهد آمد که در این ده سال گذشته در قضیّهى عراق برایشان بهوجود آمد.”(۲۱)
ایران شیوه ائتلاف بین المللی در مقابله با داعش را ناکارامد ، نوعی ایجاد بدعت و نامشروع از لحاظ موازین حقوق بین الملل می داند و معتقد است بدون جلب رضایت یک کشور ، انجام عملیات در آن کشور به بهانه سرکوب تروریستها مشروعیت ندارد، ضمنا اینکه تقسیم تروریسم به تروریسم خوب و حافظ منافع امریکا و تروریسم بد یا مخالف مطامع این کشور ، بینان منطقی ندارد ، و موسسان و حامیان یک گروهک تروریستی نمی توانند با آن گروه مقابله واقعی کنند.
در این راستا محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در گفتوگو با شبکهی سیسی تیوی چین یادآور شد: اگر آمریکا میخواهد که به معنای واقعی با داعش مبارزه کند، باید به سیاستهای دوگانهی خود برای تضعیف دولت مرکزی دمشق که در حال مبارزه با داعش است، پایان دهد. شما نمیتوانید بطور همزمان مخالف بزرگ گروههای تروریستی در منطقه را تضعیف کنید و از طرف دیگر برای معامله با آن تلاش کنید… از نظر ما هر ائتلافی باید نشات گرفته از منطقه باشد و حمایتهای نظامی را از خارج دریافت کند نه چیز دیگری. ما معتقدیم که فشارهای خارجی منبع اصلی بحرانهای منطقه ما بوده و بنابراین نمیتوان این مشکل را از طریق همان چیزی که عامل آن بوده است، حل کرد. (۲۲)
حسین امیرعبداللهیان معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه در نشست بررسی تحولات عراق و ائتلاف علیه داعش در پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه ایران در تشریح نگاهها به ائتلاف ضد داعش با اشاره به اجلاس پاریس برای تشکیل ائتلاف گفت: هرچند در این اجلاس هیچ صحبتی از سوریه نشده بود اما اکنون شاهد حملات گسترده به این کشور هستیم. ما نسبت به ائتلاف بودن این گروه شک داریم و معتقدیم کشورهایی مانند امارات و عربستان مشکلاتی در داخل خود دارند که باید پیش از داعش به آنها رسیدگی کنند.امیر عبدللهیان با اشاره به اینکه پیش از حمله نیروهای ائتلاف ضد داعش به شهرهای سوریه ، این نیروها محلهای مورد نظر را ترک کرده بودند گفت: هرچند آمریکاییها میدانند در حمص نیروی ضد داعشی وجود ندارد، اما با بمباران پالایشگاههای نفت سوریه در صدد رسیدن به اهداف دیگر خود هستند. ما در تلاشیم تا اقدامات آمریکا را تا جای ممکن مدیریت و کنترل کرده و در عین حال به منطقه سامان دهیم.(۲۳)
بطور کلی می توان گفت اهداف ائتلاف بین المللی ضد داعش عبارتند از :
جلوگیری از همکاریهای منطقه ای برای مقابله موثر با تروریسم ، اجرای مدل پاکستان در مورد عراق و سوریه، تضعیف جناح محافظهکار داخلی توسط دموکراتها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶ ، حفظ منافع آمریکا در شمال عراق (اقلیم کردستان) ، ضربه زدن به زیرساخت های سوریه و عراق ، مهار و کنترل و هدایت داعش در مسیر اهداف امریکا و رژیم صهیونیستی، کاهش نفوذ انقلاب اسلامی در سوریه و عراق، سازماندهی معارضان سوری برای حرکت به سوی دمشق ، دامن زدن به جدایی طلبی قومی در منطقه ، رفع مشکلات غرب ، رژیم صهیونیستی و ارتجاع عرب در پروژه فشار به سوریه و ایجاد بدعت جدید تجاوز به تمامیت ارضی کشورهای منطقه به بهانه مبارزه با تروریسم است . ضمن اینکه ائتلاف به علت منافع متعارض اعضای آن فاقد کارآمدی برای مقابله با داعش است .
راهکارهای مقابله واقعی با داعش:
راهکار مقابله واقعی با داعش از یک سو قطع حمایت مالی ، لجستیکی و نظامی کشورهای غربی و عربی به عنوان موسسان و حامیان داعش از این گروهک است ، آنها باید مانع فعالیت داعش در فضای مجازی برای تامین مالی ، تبلیغ و عضو گیری شوند و در عین حال مانع تردد تروریستها از اقصی نقاط جهان برای عزیمت به سوریه و عراق شوند و در این خصوص به ترکیه به عنوان عضو ناتو که در حال حاضر معبر اصلی برای ترانزیت تروریست می باشد ، فشار آورند. یکی از علل تقویت داعش منابع مالی این گروه است که با چهار روش قاچاق نفت ، قاچاق آثار باستانی مناطق تحت اشغال ، کمک های مالی خارجی خصوصا از سوی برخی شیوخ عرب و نیز سرقت و اخاذی و گروگان گیری تامین می شود ، کشورهای غربی و عربی در صورتی که واقعا قصد خشکاندن ریشه تروریسم تکفیری داعش را دارند ، می توانند مانع قاچاق نفت ، آثار باستانی و نیز کمک های مالی خارجی به داعش شوند . ضمن اینکه، چنانچه حوادث شهر کوبانی یا عین العرب سوریه در مرز با ترکیه نشان داد ، بمباران های هوایی باعث از بین رفتن داعش نمی شود ، بلکه ائتلاف بین المللی در صورت داشتن اراده جدی برای مقابله با داعش می تواند با تجویز نظامی نیروهای ارتش و مردمی عراق و سوریه و تسلیح آنها به سلاح های مدرن و حمایت از همکاری کشورهای منطقه زمینه مقابله موثر با داعش را فراهم سازد .
در این راستا دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل ضمن تاکید بر قطع کمک های مالی به تروریست ها تاکید کرد : بدیهی است کشورهای منطقه که درد را بهتر میشناسند، بهتر هم، میتوانند با همفکری، مسئولیت مبارزه را پذیرفته و رهبری آن را بر دوش گیرند. … ما در تمامی عرصهها، مبنای حل مشکلات را تعامل و اعتمادسازی پایدار میان قدرتهای منطقهای میدانیم و از هرگونه همکاری میان کشورهای مسلمان برای مبارزه با افراطیگری، تهدید و تجاوز، حمایت میکنیم و آمادهایم نقش دائمی سازنده و مؤثرِ خود را، ایفا کنیم.(۲۴)
منابع :
- درباره داعش بیشتر بدانیم، سایت شبکه اطلاع رسانی سفیر، ۲۲ خرداد ۹۳، http://www.safeir.ir
- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت عید سعید غدیر، ۲۱ مهر ۹۳ ، سایت دفتر مقام معظم رهبری : http://www.leader.ir/langs/fa/index.php?p=bayanat&id=12476
- پیام به مناسبت کنگره عظیم حج، ۱۱ مهر ۹۳ ، سایت دفتر مقام معظم رهبری http://www.leader.ir/langs/fa/index.php?p=bayanat&id=12459)
- متن کامل سخنان دکتر روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل ، سایت اطلاع رسانی ریاست جمهوری ، ۳ مهر ۹۳ ، http://www.president.ir/fa/81323
- نظر ولایتی درباره ائتلاف ایران و عراق علیه داعش ، ۹ شهریور ۹۳ ، http://www.akharinnews.com
- دیدگاه ایران درباره داعش ، خبرگزاری ابنا، http://www.abna.ir/persian/service/iran
- هیلاری کلینتون : داعش را خودمان ساختیم ، خبرگزاری ایسنا ، ۱۵ مرداد ۹۳
- تهدید دوباره داعش علیه ایران ، ۲۹ خرداد ۹۳ ، سایت مشرق http://www.mashreghnews.ir/fa/news/319517
- رییس جمهوری دردیدار نخست وزیر عراق: ایران از هیچ کمکی به ملت عراق دریغ نخواهد کرد،۲۹ مهر ۱۳۹۳،http://www.president.ir/fa/81947
- ظریف: ایران در ائتلاف علیه داعش شرکت نمیکند ، وب سایت خبری و تحیلی فرارو ، ۱ مهر ۹۳ http://fararu.com/fa/news/207842
- پهپادهای ایرانی به کمک بشار اسد آمدند، ۲۴ اردیبهشت۹۳ ، سایت دیپلماسی ایرانی ،http://irdiplomacy.ir/fa/page/1932815/
- بارزانی:ایران دوهواپیما سلاح فرستاد،سایت خبر مشرق ، ۲۲ مهر ۹۳ http://www.mashreghnews.ir/fa/news/353769
- هشدار رئیس جمهور ایران به داعش: ملت ایران برای حراست از عتبات از هیچ کوششی دریغ نمی کند،پایگاه بین المللی همکاری خبری شیعه شفقنا http://afghanistan.shafaqna.com/proposal/item/32253
- دکتر عطاالله عبدی: تهدیدها و فرصتهای ژئوپلتیکی حضور داعش در منطقه بر محور مقاومت، پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی http://www.pfmi.ir
- حسین خیاطی ، خدمت حامیان داعش به رژیم صهیونیستی ، روزنامه جمهوری اسلامی ۲۸ مهر ۹۳
- حسین توسلی ، تهدیدات و فرصتهای عملکرد داعش برای جمهوری اسلامی ایران، خبرگزاری فارس، ۵ تیر ۹۳
- امید طاهرنژاد،ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا؛ تهدیدات و فرصتهای آن برای ایران ، سایت اینترنتی پژوهشکده راهبردی تبیین ، http://tabyincenter.ir/index.php/research/59
- همان منبع
- همان منبع
- مصاحبه مقام معظم رهبری با خبرنگار صداوسیما ۲۴ شهریور ۹۳ ، سایت مقام معظم رهبری http://www.leader.ir
- همان منبع
- ظریف: ایران در ائتلاف علیه داعش شرکت نمیکند، وب سایت خبری و تحیلی فرارو،۱ مهر ۹۳ http://fararu.com/fa/news/207842
- اگر ائتلاف ضد داعش به دنبال تغییر نظام سوریه برود، رژیم صهیونیستی امنیت نخواهد داشت، باشگاه خبرنگاران جوان ، ۱۸ مهر ۹۳ ، http://www.shahrekhabar.com/political/1412924460778782
- متن کامل سخنان دکتر روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل ، همان منبع
نویسنده : احمد کاظمی کارشناس ارشد حقوق بین الملل
تاریخ مقاله: آذرماه ۱۳۹۳