شکست سیاسی امریکا در شورای امنیت و امکان تکرارآن در صورت توسل یکجانبه به سازوکار ماشه
تلاش های چندین ماهه امریکا برای تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران در نهایت به اینجا ختم شد که توانست تنها رای مثبت جمهوری دومینیکن را بدست آورد و از ۱۳ عضو باقیمانده دو کشور روسیه و چین به آن رای منفی و بقیه از جمله سه کشوراروپایی فرانسه انگلیس و آلمان به آن رای ممتنع دادند و بدین ترتیب یک رسوایی سیاسی و شکست مفتضحانه جدیدی برای راستگرایان و تجدید نظرطلبان حاکم بر کاخ سفید به رهبری ترامپ رقم خورد. مجید تخت روانچی نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در حساب توئیتری خود نوشت: آمریکا باید از این افتضاح درس بگیرد و بداند که تلاش این کشور برای بازگرداندن فوری تحریم ها علیه ایران، اقدامی غیرقانونی است و از سوی جامعه بین المللی رد شده است. رای گیری شورای امنیت گواهی بر این بود. نیکلاس برنز که پنج سال در دوره اول ریاست جمهوری جورج بورش سفیر آمریکا در ناتو بود در پیام توییتری نوشت: شکست تحقیرآمیز ترامپ در رای نیاوردن قطعنامه تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل نشان می دهد که ایالات متحده چگونه در جهان تحت رهبری وی منزوی شده است. سناتور مورفی در صفحه توییتری خود نوشت: این شکست نبود بلکه فاجعه بود. از ۱۵ عضو شورای امنیت تنها کشور دومینیکن از آمریکا حمایت می کند و این نشان دهنده آن است که آمریکا تا چه اندازه ای ضعیف شده و بقیه جهان تا چه اندازهای راهبرد ترامپ در قبال ایران را فاجعه بار می بینند.
امریکا برای اینکه حداقل بتواند نظر ۹ عضو را بدست اورد پیش نویش قطعنامه پیشنهادی خود را از چند صفحه به چند پاراگراف محدود و خلاصه کرد اما باز موفقیتی کسب نکرد. به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ که متعاقب برجام به تصویب شورای امنیت رسید، ممنوعیت تسلیحاتی ایران پس از ۱۳ سال در ۲۷ مهرماه امسال به پایان می رسد. از این رو، تجدید نظر طلبان امریکایی ابتدا قطعنامه بسیار سختگیرانه ای متشکل از ۱۵ بند مقدماتی و ۳۵ بند عملیاتی ارائه دادند. با مشخص شدن مخالفت جدی کشورها با این قطعنامه که به نوعی اعلام جنگ با ایران محسوب می شد، آمریکایی ها روز سه شنبه قطعنامه خود را اصلاح کردند و به ۲ بند مقدماتی و ۲ بند عملیاتی محدود ساختند. با این حال اکثریت قریب به اتفاق اعضای شورای امنیت از جمله متحدان اروپایی امریکا باز هم با این مساله مخالفت کردند.
امریکا تقریبا از چند هفته پیش به شکست تلاش هایش پی برده بود چنانچه علاوه بر تعدیل پیش نویس قطعنامه پیشنهادی خود، برایان هوک مسئول ویژه خود برای تحریم های حداکثری علیه ایران را نیز کنار گذاشت و حتی یک روز مانده به رای گیری عادی سازی روابط میان امارات و رژیم صهیونیستی را علنی کرد تا هم از صهیونیست ها دلجویی کرده باشد و هم اینکه شکست قریب الوقوع خود را تحت الشعاع قرار داده باشد ، اما با اینحال تمام تلاش امریکا بر این متمرکز بود که حتی اگر این قطعنامه بخواهد رد شود با وتوی روسیه و چین صورت بگیرد تا بتواند مرحله بعدی سناریوی خود را از طریق رجوع به سازوکار ماشه دنبال کند اما اکنون به اعتقاد اغلب کارشناسان امکان توسل به این سازوکار نیز از بین رفته است و در واقع امریکا در هر دو مرحله با شکست مواجه شده است. مکانیسم ماشه در درون برجام تعریف شده و اروپایی ها معتقدند که امریکا در جریان برجام درست عمل نکرده و رفتار اشتباهی داشته است. اساساً با خروج از برجام، توسل امریکا به ماده ۳۶ و ۳۷ برجام بی معنی است.روسیه و چین به عنوان طرفین غیراروپایی برجام و همچنین دو عضو دائم شورای امنیت، بارها به آمریکا یادآوری کرده اند که به میل خود از برجام خارج شده و دیگر حقی برای استناد به مکانیسم ماشه ندارد. به نوشته گاردین اگر آمریکا از «طرح بازگشت فوری» خود استفاده کند، می تواند وضعیتی ایجاد کند که در آن هیچ موافقتی در مورد وضعیت تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل متحد وجود نداشته باشد، به طوری که آمریکا اعلام کند تحریم ها پابرجا هستند و دیگر کشورها بگویند تحریم ها پابرجا نیستند. به گفته ریچارد گووان، مدیر گروه بین المللی بحران ما به زودی وارد چیزی به نام” شورای امنیت در سرزمین عجایب” خواهیم شد، که در آن آمریکا ادعا خواهد کرد قطار «بازگشت فوری» در حال حرکت است و دیگران از پذیرش آن امتناع می ورزند. به نوشته دی سایت آلمان، دولت آمریکا در حالی روی این مساله پافشاری می کند که در موضع خود تا حد زیادی منزوی است.
در مجموع چندعامل در شکست مفتضحانه امریکا موثر بوده است : نخست اینکه جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ سیاست صبر استراتژیک علیرغم سنگ اندازی ها و مانع تراشی ها و اقدامات تحریک امیز امریکا به هیچ وجه از تعهدات خود در برجام شانه خالی نکرد و همواره پایبندی خود را به ان حفظ کرد و شورای حکام آژانس بین المللی در گزارش های متعدد و مکرر خود بر این مسئله صحه گذاشت و لذا حقانیت ایران برای دیگر اعضای شورای امنیت آشکار شد. دوم اینکه اقدامات امریکا از همان ابتدا هم برخلاف برجام و هم برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل بوده است که طبق ان باید تا دو ماه دیگر به تحریم های تسلیحاتی علیه ایران پایان داده شود. و سوم اینکه اکنون همه کشورهای جهان حتی متحدان اروپایی این کشور به عواقب مخرب و ویرانگر سیاست های یکجانبه گرانه امریکا پی برده و از ان خسته شده اند و دیگر نمی خواهند با این سیاست ها همراه شوند. ازاین رو مخالفت قاطع شورای امنیت سازمان ملل متحد با قطعنامه پیشنهادی آمریکا، فقط پیروزی ایران نبود، بلکه پیروزی دیپلماسی هوشمند و چندجانبه گرایی در برابر یکجانبه گرایی آمریکا برای اعمال قدرت بود.از این دید به نوعی می توان گفت که جامعه جهانی با شکست مفتضحانه امریکا در شورای امنیت به استقبال شکست جناح راستگراو تجدید نظرطلب حاکم بر امریکا به رهبری ترامپ رفته اند و از این دید شکست اخیرمقدمه شکست های بعدی است که در انتظارجناح حاکم و حامیان صهیونیستی ، سعودی و اماراتی آن خواهد بود.