انتخابات آمریکا: ترامپ یا بایدن؟ کدامیک؟!

مقدمه

در روز سه شنبه، ۱۳ آبان سال ۱۳۹۹، برابر با سوم نوامبر ۲۰۲۰، انتخابات سراسری در آمریکا برای انتخاب رئیس جمهور و اعضای کنگره برگزار می شود. دونالد ترامپ به همراه معاونش مایک پنس از حزب جمهوری‌خواه با جو بایدن به همراه کاملا هریس از حزب دموکرات در مهمترین رویداد انتخاباتی آمریکا با یکدیگر رقابت خواهند کرد. اکثر نظرسنجی ها، حاکی از پیشتازی بایدن است، اما برخی محافل رسانه ای و سیاسی، درباره صحت این نظرسنجی ها تردید دارند و معتقدند، نظام انتخابات به نفع ترامپ است. در این یادداشت ضمن اشاره به مولفه های اثرگذار در انتخابات آمریکا، سناریوهای احتمالی در انتخابات آمریکا و تاثیر آن بر روابط ایران و آمریکا بررسی می شود.

انتخابات یا نمایش انتخاباتی

فرایند رای گیری در انتخابات آمریکا به قدری پیچیده و بحث برانگیز است که برخی معتقدند، انتخابات در آمریکا بیشتر یک نمایش است. انتقادات بسیار زیادی درباره شکل و شیوه برگزاری انتخابات در آمریکا وجود دارد به طوری که تا حد یک نظام کاملاً غیردموکراتیک پیش می‌رود. انتخابات آمریکا بیشتر شبیه بازی است و افراد می توانند به صورت حضوری و غیرحضوری در آن شرکت کنند ولی نمی توانند برآن تأثیر بگذارند باید رای دهندگان برای شرکت در انتخابات ثبت نام کنند و افراد بسیار زیادی حق شرکت در انتخابات را ندارند.  به عنوان مثال، حدود چهار میلیون آمریکایی در پنج محدوده سرزمینی آمریکا یعنی جزایر پورتوریکو، گوام، ماریانای شمالی، ویرجین و ساموا حق تعیین رئیس جمهور آمریکا را ندارند. البته آنها، همیشه در زمان انتخابات، به صورت نمایشی بر سر صندوق های رای حاضر می شوند.

همچنین افراد بی خانمان نیز در انتخابات آمریکا نمی توانند رای دهند، چرا که در زمان ثبت نام، اگر محل اقامت و کدپستی نداشته باشید، به شما اعلام می کنند که حق شرکت در انتخابات را ندارید. مهاجران قانونی دارای حق اقامت نیز نمی توانند در انتخابات شرکت کنند. زنان از سال ۱۹۲۰ میلادی حق شرکت در انتخابات را پیدا کردند و سیاهپوستان نیز از سال ۱۹۶۵، حق رای دادن در انتخابات را پیدا کردند.

از سال ۱۹۹۳ با تصویب قانونی ، برخی از رای دهندگان حائز شرایط می توانند از طریق پست یا ایمیل، در انتخابات شرکت کنند. این آرا چند ماه قبل از روز انتخابات ارسال و در روز انتخابات شمارش می شود. با گسترش شیوع کرونا در امریکا، تمایل برای برگزاری انتخابات پستی افزایش یافته است. دو شیوه رای دادن حضوری و رای دادن غیابی در حال حاضر به جدالی میان ترامپ و بایدن تبدیل شده است. با توجه به شیوع کرونا، قرار است برخی رای گیری ها در آمریکا از طریق پست انجام شود. فرایندی که ترامپ درباره صحت آن تردید دارد. در نظرسنجی ها،  افرادی که قرار است به صورت غیابی به بایدن رای دهند، در مقایسه با ترامپ بیشتر است. نکته مهم در فرایند انتخابات آمریکا این است که حتی اگر همه واجدین شرایط رای در انتخابات آمریکا شرکت کنند، اما در نهایت فردی که هیئت انتخاب کننده(کالج الکترال) آن را تعیین کند،‌ به کاخ سفید راه خواهد یافت و رأی مردم چندان تأثیری نخواهد داشت.

در فصل دوم بخش اول بند دوم قانون اساسی آمریکا، تعداد نمایندگان هر ایالت را مشخص کرده است. از سال ۱۹۶۴  تاکنون  ۵۳۸ انتخاب کننده در هر ایالت وجود داشته است. این عدد ۵۳۸ در واقع مجموع ۴۳۵ کرسی مجلس نمایندگان به علاوه  ۱۰۰ کرسی مجلس سنا به علاوه سه نماینده از منطقه کلمبیا است. هر نامزد ریاست جمهوری باید دست کم، ۲۷۰ رای یعنی بیش از نصف آرای کالج الکترال را به دست آورد. در پاسخ به این سئوال که سهمیه نماینده‌های کالج الکترال از کجا می‌آید باید گفت؛ هر ایالت ، تعداد مشخصی کالج الکترال دریافت می‌کند. سرشماری در آمریکا هر ده سال یکبار تغییر می‌کند. تعداد رای های کالج الکترال از یک ایالت به ایالت دیگر متغیر است. به عنوان مثال اگر یک رای دهنده در انتخابات کالیفرنیا در صندوق‌های رای ۵۱ درصد آراء را به دست آورد، کل ۵۵ رای کالج الکترال را به دست می‌آورد و عملا فرد بازنده هیچ رای کالج الکترال نخواهد داشت. به همین دلیل است که اغلب نامزد‌های ریاست جمهوری تلاش می‌کنند در سه ایالت تگزاس، فلوریدا و نیویورک برنده شوند. چرا که فقط از این ایالت ۹۶ رای کالج الکترال به دست خواهند آورد.

هفت مولفه اثرگذار در انتخابات آمریکا

۱) اقتصاد: یکی از محوری ترین وعده های انتخاباتی ترامپ در سال ۲۰۱۶، بهبود اقتصاد آمریکا بود. بایدن نیز مایکل بلومبرگ، شهردار سابق نیویورک و حیم سابان از چهره های قدرتمند صنعت سرگرمی آمریکا که یهودی و اصالتا مصری است، از مهمترین چهره های حامی بایدن هستند. ان بی سی نیوز نوشته است که مایکل بلومبرگ، قصد دارد صد میلیون دلار برای کمک به پیروزی جو بایدن در ایالت فلوریدا کمک کند. این ایالت، یکی از اصلی ترین میدان های نبرد در انتخابات ۲۰۲۰ است و پیروزی در آن، مسیر کاخ سفید را هموار می کند.

۲) رسانه: این پیشران در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در حالی که در فضای سنتی رسانه ها، دموکرات ها حاکم هستند، در فضای مجازی یک آنارشی و هرج و مرج گسترده وجود دارد، اما در این فضا، ترامپ و طرفدارانش دست بالا را دارند. در فضای مجازی بویژه در شبکه های اجتماعی در آمریکا نظیر فیس بوک و توئیتر نیز لیبرال های ضد ترامپ فعالیت گسترده ای دارند. اخبار جعلی در انتخابات ۲۰۱۶ در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بر نتایج انتخابات به نفع ترامپ نتیجه موثری داشت.  این فضا در شرابط فعلی نیز حاکم است و البته در مقایسه با ۲۰۱۶ یک فضای دوقطبی شدید است. در این فضای رسانه ای افشاگری های گسترده ای رخ می دهد و در دو ماه آینده این افشاگری ها ابعاد عجیب و غریبی پیدا خواهد کرد. با وجود این به اعتقاد ناظران هر گونه افشاگری از سوی رسانه ها علیه نامزد حزب رقیب نمی تواند تاثیری بر مواضع رای دهندگان داشته باشد. نتایج نظرسنجی پیو حاکی از این است که عملا رسانه ها در آمریکا به دو دسته متمایل به دموکرات و متمایل به جمهوری خواه تقسیم شده است و عملا مخاطبان وابسته به حزب طرف مقابل، پیام های آن رسانه را سوگیرانه فرض خواهند کرد و به همین دلیل افشاگری علیه نامزدها اثر بسیار اندکی بر رای دهندگان آمریکایی خواهد داشت.

۳) نظم و قانون: ترامپ تلاش می کند که خود را عامل بازگرداندن نظم و قانون برای مردم آمریکا معرفی کند.در حالی که بایدن، ترامپ را عامل اخلال در نظم و قانون می داند. اما نظم و قانون مورد نظر هر دو به یک معنا نیست؛ مخاطب نظم و قانون در پیام های انتخاباتی ترامپ، جامعه سفیدپوست است. ترامپ به خشونت های مرتبط با اعتراضات ضد نژادپرستی، از لفظ تروریسم داخلی استفاده کرده و معترضان را اراذل و اوباش خشونت طلب خواند.

۴) کروناویروس: در صورتی که هر خبری مربوط به واکسن کرونا منتشر شود، می تواند بر نتایج انتخابات تاثیر بگذارد، ترامپ با تشدید لفاظی های ضد چینی خود می کوشد، رای دسته ای از مردم را به دست آورد.

۵) نظرسنجی ها: هر چند بایدن در اکثر نظرسنجی ها از ترامپ جلوتر است، ولی محاسبات مربوط به الکترال کالج نیز به نفع ترامپ است. مسئله دیگر در اینکه شاید بتوان در نتایج نظرسنجی ها تردید کرد، عامل ”ترامپی های خجالتی“ و تحریف ترجیحات است. این اصطلاح در سال ۲۰۱۶ و بعد از آنکه نتایج انتخابات ریاست جمهوری، خلاف مسیر نظرسنجی ها و مراکز افکارسنجی رقم خورد، رواج یافت. در تحقیقات بعدی موسسه پیو مشخص شد که بسیاری از افرادی که به ترامپ رای داده بودند، هرگز به این مسئله در نظرسنجی ها اعتراف نمی کردند.

۶) عامل خارجی: براساس ادعاهای رسانه ای، روسیه همانند انتخابات ۲۰۱۶ به دنبال پیروزی ترامپ است و در مقابل، چین، پیروزی بایدن را بر ترامپ ترجیح می دهد. رژیم صهیونیستی نیز در حمایت از نامزد مورد نظر خود دچار اختلاف شده اند؛ حزب کارگر و لیبرال ها بایدن را ترجیح می دهند، اما لیکودی ها و افراظی ها ترامپ را ترجیح می دهند. آشکار سازی روابط برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی باعث شده است، صهیونیست ها امید بیشتری به ترامپ داشته باشند.

۷) عامل زنان: در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، شاید اگر هر کس دیگری به جز بایدن، نامزد ریاست جمهوری بود، می توانست به راحتی رای زنان را به دست آورد. اما بایدن با همان اتهامات مربوط به آزارهای جنسی زنان مواجه است که برای ترامپ هم یک چالش جدی محسوب می شود. مرگ قاضی دیوان عالی آمریکا که یک زن بود، باعث شده است که بایدن و ترامپ هر کدام با وعده تعیین یک قاضی زن برای ریاست دیوان عالی آمریکا، به دنبال جذب آرای زنان باشند

سناریوهای احتمالی

سناریوی محتمل: سناریوی اول، که می توان آن را سناریوی مورد نظر محافل قدرت در آمریکا دانست، پیروزی ترامپ در انتخابات است. با توجه به پیشران های انتخابات آمریکا، تقریبا دلایل متعدد درباره احتمال پیروزی ترامپ در انتخابات وجود دارد. روندها نیز این سناریو را تقویت می کند. در حال حاضر، ریزشی در هسته سخت هوادارات ترامپ روی نداده. به همان اندازه که ترامپ به کرونا بی اعتنا است، هوادارانش نیز به کرونا اعتقادی ندارند. نظام سیاسی حاکم نیز به نفع ترامپ است؛ چرا که براساس نظام انتخاباتی و به صورت سنتی، هر حزب در دو دوره چهار ساله، اداره حکومت را به دست می گیرد. هر چند همه چیز به تصمیم ایالت های چرخشی ارتباط دارد، اما در ۶ ایالت اثرگذار، رقابت بایدن و ترامپ تقریبا نزدیک به هم است. عنصر زمان بسیار به نفع ترامپ است و با توجه به هراسی که از اقتصاد و حتی احتمال درگیری های مسلحانه ناشی از اعتراضات وجود دارد، در این شرایط رعب و هراس، شانس ترامپ از بایدن کمتر است. عامل خارجی نیز تا حدودی موثر است. ترامپ، نوک پیکان حملات خود را به سمت چین گرفته است. در حالی که مماشات بیشتری با روسیه نشان می دهد. چین هراسی در آمریکا می تواند در نهایت، بازی را تغییر دهد.

سناریوی ممکن: در این سناریو احتمال عدم پذیرش نتایج انتخابات توسط ترامپ و احتمال احاله دعوا به دیوان عالی آمریکا و نهایتا اعلام پیروزی ترامپ وجود دارد. این سناریو به سناریوی کابوس در میان دموکرات ها مشهور است. در این زمینه فرید زکریا از کارشناسان شبکه تلویزیونی سی ان ان هشدار داده است که ممکن است در پایان روز سوم نوامبر و با شمارش رای های حضوری، ترامپ در انتخابات پیشتار باشد اما با مرور و با شمارش رای های پستی، بایدن ایالت ها را یکی پس از دیگری ببرد و جدال دو رقیب که ابعاد آن در مقایسه با جدال ال گور و بوش بسیار گسترده تر خواهد بود، رخ دهد.

سناریوی معقول: پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری که طبق نظرسنجی ها، تقریبا محتمل ترین سناریو محسوب می شود.

ایران و مسئله انتخابات آمریکا   

پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، تاثیر قابل ملاحظه ای بر استراتژی کلان و ساختار حضور آمریکا در منطقه غرب اسیا گذاشته است و بسیاری از مطامع کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت آمریکا در این منطقه را با چالش جدی مواجه کرده است. بر این اساس، ساختار حضور آمریکا با توجه به نظام جمهوری اسلامی ایران، مسئله ماهوی دارد و بر همین اساس، هر رئیس جمهوری که بر سر کار‌اید فارغ از جمهوری خواه یا دموکرات، یک هدف اساسی، یعنی مقابله با انقلاب اسلامی را دنبال می کند؛ هر چند روش های آنها متفاوت است.نتیجه گیری

با توجه به سناریوهای موجود به نظر می رسد شانس حمایت از ترامپ توسط مراکز پنهان قدرت آمریکا در انتخابات ریاست جمهوری از رقیبش بایدن بیشتر است. با وجود اینکه رسانه ها و مراکز افکارسنجی در آمریکا این دیدگاه را القا می کنند که انتخاباتی پرشور در پیش رو است، اما واقعیت این است که انتخابات در آمریکا همانند بسیاری دیگر از حوزه ها در این کشور، مبتنی بر صنعت سرگرمی است. به صورت سنتی دو حزب اصلی جمهوری خواه و دموکرات هر کدام دو دوره چهار ساله قدرت را در دست می گیرند. اما هر بار از سال دوم انتخابات، بار دیگر نمایش آغاز می شود. نمایشی که در آن همانند نمایش های کهن، دو نیروی رقیب وجود دارد و عملا تماشاچیان برای هر دو نفر دست می زنند. با توجه به نقش الکترال کالج ها در انتخابات، عملا رای مردم اهمیت بسیار زیادی ندارد و همانند انتخابات ۲۰۱۶ که در آن رای مردمی هیلاری کلینتون بیشتر بود، اما در اصل نخبگان آمریکا هستند که رئیس جمهور را انتخاب می کنند و بر همین اساس بود که ترامپ با وجود حدود یک میلیون رای کمتر در انتخابات پیروز شد. بر این اساس، همچنان، محتمل ترین سناریو اعلام پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است و بایدن، تنها نشان دهنده قابلیت های افرادی است که می توانند به صورت جدی برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ مطرح شوند. ضمن اینکه پیروزی هیچ یک از نامزدها اساسا به نفع اکثریت مردم آمریکا نخواهد بود و بایدن و ترامپ هر کدام یک روی سکه رژیم حاکم بر آمریکا هستند.