نقش وظیفه ای امارات متحد عربی و قطر در منطقه چیست؟

0 278

امارات متحد عربی و قطر از یک دهه  در منطقه جنوب غرب آسیا و شمال افریقا نقش های جدیدی ایفا می کنند که در تعریف استراتژیک هیچ تناسبی با ویژگیهای جمعیتی ، توان نظامی، سیاسی، اقتصادی و بالاخره ژئوپلتیکی این کشورها ندارد. امارات از ده سال پیش در کنار قطر و عربستان سعودی از پروژه براندازی در سوریه حمایت کرده و چند ده میلیارد دلار نیز پرداخت کرده اند( به گفته حمد بن جاسم نخست وزیر سابق قطر تنها این کشور ۳۴ میلیارد دلار در این پروژه پرداخت کرده است). آنها در یک دهه اخیر با گرفتن موضع متفاوت در برخورد دخالتگرانه در برابر جریان اخوان المسلمین در بحرانهای سوریه، مصر، عراق، لیبی، یمن، و تونس  در دو طرف معادله حضور داشته و دارند. پرسش اصلی این است که چرا این دو کشور ذره بینی که  استقلال زیادی از خود ندارند و در گردونه امریکا و غرب می چرخند در نقشه های منطقه ای در برابر هم قرار گرفته اند؟ و بر خلاف گذشته هزینه های میلیاردی می پردازند.

       واقعیت این است که تمامی شیخ نشینهای عرب خلیج فارس، کشورهای وابسته به غرب هستند و عمده سیاستگذاری آنها در واشنگتن تعریف می گردد و بدون اجازه آن قادر به تصمیم گیری کلان نیستند. ترامپ رئیس جمهور امریکا در یک لحظه صادقانه گفت که این کشورها تحت الحمایه واشنگتن هستند و بدون حمایت نظامی و سیاسی امریکا حتی دو هفته نمی توانند دوام بیاورند. ترامپ از باب شوخی گفت اگر پایگاه ها و حمایت امریکا نبود آنها زبانشان را نیز نمی توانستند حفظ کنند. اگر مفروض سلطه غرب بر این کشور ها را قبول کنیم سئوال این خواهد بود که رفتار متفاوت این کشورها به ویژه امارات و قطر در سطح منطقه در یک دهه اخیر بر اساس چه برنامه کاری و با چه هدف انجام می گیرد.

         شاید امروز بسیاری از واقعیت های بحران های منطقه و عوامل دخیل در آنها نسبت به گذشته آشکارتر شده و امکان جمعبندی در باره نقش امارات و قطر میسر تر از گذشته است. در بحران سوریه همه می دانند و به اعتراف حمد بن جاسم نخست وزیر سابق قطر که امریکا طرح براندازی نظام اسد در سوریه را در سال ۲۰۱۱ طراحی کرد و شیخ نشین های خلیج فارس بیش از صد میلیارد دلار هزینه های آن را به دستور واشنگتن تامین کردند و دو ستاد مورک در اردن و ریحانلی در ترکیه با حضور افسران امریکایی هماهنگی عملیاتی این طرح  و اجرای آن را بر عهده داشتند. در تقسیم کار این طرح براندازی در سوریه، قطر حامی جریان اخوان المسلمین از مخالفان فعال در سوریه بود و عربستان و امارات حامیان نیروهای سکولار و تکفیری  مانند جبهه النصره، داعش و جیش الحر بودند ولی در بحران سوریه از آنجا که افسران امریکایی ستادهای اردن و ترکیه را مستقیما مدیریت می کردند تقسیم کمک های مالی و تسلیحاتی میان گروه های وابسته  تا حد زیادی متداخل بود و اقدامات قطر و امارات مستقل از امریکا نبود. در بحرانهای دیگر منطقه ای این تقسیم نقش واضح تر و اشکارتر است.

      در عراق حمایت کامل و همه جانبه شیخ نشین ها از براندازی دولت شیعی در عراق در ۱۷ سال گذشته برای همه روشن است و وجود شش هزار تروریست سعودی محکوم به اعدام در زندان حوت ناصریه عراق و انجام پنچ هزار انفجار انتحاری از سوی تکفیریهای سعودی به گفته حیدر عبادی نخست وزیر سابق عراق بهترین شاهد این مدعا است. تلاش چند سال اخیر امریکا در ایجاد سازمانهای به اصطلاح مردم نهاد و گروه های فضای مجازی، شکل جدیدی از سازمان دهی و رخنه در جامعه عراق در پیش گرفته است. حمایت شدید مالی امارات از موج جدید اعتراضات سکولارهای طرفدار امریکا کاملا روشن است و دولت عراق در چندین بار محموله های کمک مالی به تظاهرکنندگان را ضبط و توقیف کرد. قطر نیز با حمایت از سنی های اخوانی در این کشور تلاش داشت حجم مشارکت انها در قدرت را افزایش دهد. در لیبی نیز قطر از نیروهای فجر الاسلام اخوانی در غرب حمایت می کند در حالیکه امارات از نیروهای خلیفه حفتر در بنغازی و شرق طرفداری می کند. در مصر زمانیکه در سال ۲۰۱۳ مرسی به قدرت رسید قطر با اعطای چند میلیارد دلار کمک مالی به مصر از نظام اخوانی این کشور حمایت کرد و زمانیکه عبد الفتاح سیسی بر ضد مرسی کودتا کرد و نظام اخوان را سرنگون کرد عربستان و امارات باهم مبلغ ۲۳ میلیارد دلار به کودتاگران کمک کردند. در یمن نیز قطر از حزب جنبش اصلاح اخوانی حمایت کرد در حالیکه عربستان از جریان عبد ربه منصور و امارات از جدایی طلبان جنوب حمایت کردند. جالب است در یمن علیرغم هماهنگی کامل سیاسی میان ریاض و ابوظبی، چند ماهی است که طرفداران عبد ربه منصور و جدایی طلبان جنوب در حال جنگ هستند! در تونس نیز قطر از حزب اخوانی النهضه و امارات از احزاب سکولار این کشور حمایت می کنند و با تقسیم قدرت در این کشور در نتیجه انتخابات متوالی عملا تونس را به سمت نوعی ایستایی یا در جا زدن سوق می دهند. حتی موضوع ترکیه، قطر از حزب عدالت و توسعه و اردوغان حمایت می کند و کمک های مالی به ترکیه تقدیم می کند در حالیکه عربستان و امارات به شدت با انکارا ستیز می کنند و شاید شیوه برخورد با داستان ترور و کشتن خاشقچی مخالف سعودی در استانبول و تکه تکه کردن او در سفارت ریاض در این کشور نیز در این تقسیم بندی قابل فهم است. حتی رسانه های الجزیره قطر و سکای نیوز امارات و العربیه و الحدث عربستان سعودی در چارچوب این تقسیم بندی نقش ایفا می کنند و هر روز تیتر و اولویت های خبری خود را بر این اساس بسته بندی و ارائه می کنند.

      بسیاری از تحلیلگران سیاسی معتقدند که تقابل ظاهری قطر با امارات و عربستان تابعی از تقسیم کار غربی- امریکایی در سطح منطقه  است که هدفش ایجاد نظامهای سیاسی ورشکسته و ناکار آمد در جهان عرب است. آنچه امروز در عراق، سوریه، لیبی، یمن، و حتی مصر و تونس می بینیم نتیجه این تقسیم کار است. این تحلیلگران بر این باور اند که اسرائیل و صهیونیزم بین الملل پشت سر این نقشه شوم قرار دارد. این رژیم همواره بیش از نیم قرن است که دنبال تجزیه کشورهای عربی منطقه بر اساس قومی و مذهبی بود ولی علیرغم سرمایه گذاری وسیع در این زمینه تاکنون به نتیجه نرسیده است از این رو نقشه جایگزین را به اجرا گذاشت تا همه کشورهای منطقه را با کمک امریکا و عوامل منطقه ای به کشورهای ضعیف و ناتوان تبدیل کند که متاسفانه به علت اشغال عراق از سوی امریکا و حمله امریکا به لیبی و حضور نظامی در شرق سوریه این نقشه اجرا گردید و تلاش دارد  معادلات منطقه را به نفع رژیم صهیونیستی تغییر دهد و اگر محور مقاومت به رهبری ایران نبود قطعا تئوری اسرائیل عظمای نتانیاهو و تسلط کامل بر منطقه عملی شده بود.

   طبیعی است که تغییر این شرایط شوم منطقه ای که آسیب جدی به امنیت اجتماعی، اقتصاد و حاکمیت و استقلال دولتها وارد ساخته زمانی امکان پذیر است که جوامع منطقه حقیقت توطئه صهیونیستی غربی بر ضد امنیت این منطقه را درک کرده و با اراده حقیقی با نفوذ غرب در منطقه مبارزه کنند. به عبارت دیگر غرب و تل اویو با استفاده از عوامل منطقه ای مانند دو لبه قیچی به جان ساختارهای اجتماعی منطقه افتادند و تا توانستند شکافهای اجتماعی، قومی و مذهبی را فعال کردند و خروج از این شرایط دردناک ایجاب می کند که جوامع ابتدا این شرایط را درک کنند و برای نجات و کارآمد شدن خود با دشمنان خود مقابله کنند.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.