همواره بحثهای داغی درباره علل عقب ماندگی جهان سوم یا کشورهای در حال توسعه به ویژه در ابعاد اقتصادی وجود دارد و همه علت یابی ها به استعمار قدیم و جدید ختم می گردد و مقوله ای مطرح می گردد که غرب با غارت ثروت های این کشورها شرایط توسعه طبیعی را بر هم زده و مانع رشد این جوامع شده و استمرار این شرایط ، فقر منابع انسانی و مادی را پدید آورده و شکاف میان کشورهای شمال و جنوب نتیجه این شرایط ناعادلانه است.
نکته ای که در اینجا برجسته می گردد این است که شرایط استعماری به این علت تحمیل شد که معادلات قدرت نظامی مختل بود و به همین علت برخی به این نتیجه رسیدند که برای خدا حافظی با شرایط استعماری باید قدرت دفاع را افزایش دهند و این وضعیت در اغلب کشورهای در حال توسعه شرایط جدیدی را پدید آورده که بخش وسیعی از بودجه عمومی به برنامه های دفاعی اختصاص می یابد و در نهایت نظامیان در راس قدرت قرار می گیرند و اگر هم نیستند با کودتا این جایگاه را تصاحب می کنند. این شرایط اغلب در وضعیتی صورت می گیرد که قدرت مردم و جامعه در برون رفت از این بحران نادیده گرفته می شود و ایجاد نظامهای مردم سالار معتقد از اولویت حذف و شرایط جدیدی را پدید می آورد که نظام استعماری قدیم در تعاملی جدید با طبقه نظامیان یا سیاسی های متکی به حمایت ارتش، شرایط گذشته را به گونه دیگری باز تولید می کند و اینگونه خروج جوامع از چرخه عقب ماندگی در توسعه به تاخیر می افتد و شکاف میان شمال و جنوب روز به روز افزایش می یابد.
اگر در توصیف شرایط قدیم به همین مقدار اکتفا و نگاهمان را به آینده معطوف کنیم متاسفانه باید گفت شرایط سخت تری در انتظار کشورهای در حال توسعه قرار دارد که شرایط استعماری را به شرایط بردگی کامل تبدیل خواهد کرد و اگر دولتمردان کشورهای در حال توسعه فهم دقیقی از این شرایط نداشته باشند رویداد های بدتری از شرایط تلخ استعماری قدیم پدید خواهد آمد. مهمترین تفاوت شرایط جدید و قدیم اینکه شرایط بردگی به صورت کاملا داوطلبانه خواهد بود و تاکنون اعتراض چندانی در برابر آن دیده نمی شود و این شرایط سخت، نخبگان را وا می دارد که از هم اکنون به جوامع خود هشدارهای لازم را بدهند و مردم را با سازماندهی عقلانی از این باتلاق جدید نجات دهند.
در دنیای امروز یا موج سوم تاریخ، اطلاعات با ارزش ترین کالاست و هر قدمی که بر می داریم بر اساس این اطلاعات است. امروز در زندگی دیجیتال، طرف های دیگری هستند که رفت و آمدمان، اثر انگشت و خطوط چهرمان را روزانه بدون اینکه حتی یک حرف آن بیفتد ثبت می کنند و آنها می دانند که ما برای رفتن به محل کار از کدام مسیر بیشتر رفت و آمد می کنیم و از زمان خروج و بازگشتمان به خانه خبر دارند.
دربرخی کشورها متاسفانه به اهمیت اطلاعات توجه کافی نیست و به این حوزه خیلی اهمیت داده نمی شود در حالیکه در برخی دیگرازکشورها و ابر شرکت های بین المللی به موضوع اطلاعات اهمیت بسیار قائل اند. اینها با این اطلاعات به تحرکات اجتماعی سمت و سو می بخشند و اهداف سیاسی را دنبال می کنند. فهم اینکه چگونه این فرآیند صورت می گیرد اهمیت زیادی دارد. وقتی یک محصول به رایگان در اختیار مردم قرار می گیرد و برای آن، افراد پولی پرداخت نمی کنند باید بدانند که خودشان محصول اصلی و هدف هستند. اینکه با فشار دادن یک دکمه هر اطلاعاتی در اختیار ما قرار می گیرد و هر برنامه ای به طور رایگان دنلود میکنیم دلیل موجهی دارد. مسیر یاب و ویدیوهایی که در یوتیوپ می بینیم و یا درفیسبوک (Facebook) می خوانیم و مکالمات شخصی را مجانا از طریق آنها انجام می دهیم، اینها کارهای خیریه ای نیست و چنین ادعایی از سوی این شرکت ها نیز وجود ندارد. اینها همه یک نقطه مشترک دارند و آن رایگان بودن آنهاست و اگر بخواهیم نقطه مشترک دومی را پیدا کنیم می بینیم که این شرکت ها عمدتا در آمریکا استقرار دارند. این شرکت ها برای مدیریت و هدایت زندگی ما خیلی هوشمندانه عمل می کنند، از الگوریتم ها استفاده و آنها را پیشرفت داده و سرعت می بخشند تا از این طریق به عادتهای اجتماعی ما جهت دهند و در نهایت آینده مان را تعیین کنند. این شرکت ها به صورت مستقیم و غیر مستقیم با یکدیگر در حوزه های کاری و در راستای اهداف مشترک همکاری و ارتباط دارند. در همین فیسبوک(Facebook) که همه لحظات و احساسات ما در آن به اشتراک می گذاریم و اینستگرام که افراد به دنبال جذب فالوور بیشتر رقابت می کنند، محیط اجتماعی جدیدی را به دور از تعلقات قومی و دینی و جغرافیایی پدید آورده است که اینها در حال حاضر بیشترین جمعیت جهان را تشکیل می دهند و در حال افزایش اند. این اپلیکشن ها از سوی فیس بوک(Facebook) با یک میلیارد دلار به وجود آمد. بعد از آننآن فیس بوک(Facebook) نرم افزار واتساب (WhatsApp), که همه چت ها را در آنجا انجام میدهیم به قیمت ۱۹ میلیارد دلار خریداری تا به همه مکالمات و مکتوبات دنیا دسترسی پیدا کنند. تصور کنید هر کاری که بخواهید در این محیط می توانید انجام دهید. ارزش سهام فیس بوک(Facebook) ۵۱۲ میلیارد دلار است. مایکرو سافت (Microsoft) را نیز همه می شناسند. عمده کامپیوترهایی که در دنیا کار می کنند سیستم عامل و ذخیره دیتا در اختیار مایکرو سافت است. این شرکت سیستم پست الکترونیکی هات میل(Hotmail) را به مبلغ ۴۰۰ میلیون دلار خرید و بعد اسکایپ( Skype Chat ) را با هشت و نیم میلیارد دلار خرید بعد لینک دین را که یک لینک شبکه علمی- اجتماعی و تجاری است به بیش از دو میلیارد دلار خریداری کرد. امروز ارزش مایکرو سافت ۹۴۶ میلیارد دلار شده است. به نظر شما خرید این همه شبکه با پول های کلان چیست؟ هدف رسیدن به ابردیتا Big data است. دیدن این ویدئو و لایک کردن آن و زنگوله زدن و حمایت کردن، همه به دیتا و آمار و ارقام تبدیل می شود و افرادی آنها را تحلیل می کنند و برای شناسایی ذائقه و میل مصرف کننده به کار میگیرند و با قیمت بالایی به تولید کنندگان کالا به فروش می رسانند.
نمونه دیگر شرکت آمریکایی اپل(Apple Inc ) است که در دنیا شناخته شده است و کاربران زیادی در جهان برای خریداری آخرین مدل آن در صف های طولانی می ایستند تا جزو اولین دریافت کنندگان گوشی جدید آیفون باشند. این شرکت تولید کننده محصولاتی است که در زندگی ما کاربرد زیادی دارد مانند سیستم عامل های گوشیهای تلفن، کامپیوترها، انیمیشن، اپ استور. ارزش اپل در حال حاضر ۹۶۱ میلیارد دلار است و ارزش سهام آمازون Amazon916 میلیارد است که دومی عموما به عنوان یک سایت خرید دیجیتالی شناخته می شود ولی در بسیاری از زمینه های دیگر نیز فعالیت می کند. امازونAmazon با سیستم ابری به همه کاربران بویژه بانکها امکان ذخیره مجانی دیتا را می دهد. شما در هر جایی که خرید و فروش می کنید به احتمال زیاد داده های آن در آمازون ذخیره می گردد و این شرکت از درآمد ماهیانه شما، واریزیهای بانکی و همچنین مخارج شما مطلع است. امازون بابت ذخیره اطلاعات ماهانه ۳۰ میلیون دلار می پردازد. به نظر شما چرا؟ یک شرکت به نام الفا بت( Alphabet Inc) وجود دارد. اینترنت آزاد و گوگل، جی میل، یوتیوپ، نقشه های مسیر یابی مرتبط با ماهواره، مرورگر کروم که برای ورود به گوگل مورد نیاز است، گوگل پلی استور Google Play Store که قابلیت دانلود نرم افزار را دارد و سیستم عامل اندروید Android و آی او اس iOS همه به گوگل یعنی به شرکت الفا بت تعلق دارد. ارزش امروز سهام گوگل ( Google)836 میلیارد دلار است. فکر می کنید گوگل فقط همین اینهاست؟ خیر شرکت الفابت (Alphabet Inc)که در سال ۲۰۱۵ با هدف تجمیع شرکت های تابعه گوگل تشکیل شد و دارای شرکت های زیر مجموعه زیادی است. این شرکت های تابع، کسب و کار زیادی دارند مانند شرکت هایی که مدیریت شهر هوشمند دارند، تحقیقات درباره طولانی کردن عمر انسان، خودروهای بدون راننده، ماشین های پرنده و پژوهش روی هوش مصنوعی را انجام می دهند. تحقیقات درباره هوش مصنوعی روزانه تغییر و و پیشرفت می کند. هر سئوالی که در محیط فضای سایبر می شود و هر ایمیلی که به صندوق پستی الکترونیک ارسال می شود و پاسخی که به آنها داده می شود و هر متنی که با گوگل ترانسلیت s(Google’s free service instantly translate) ترجمه می شود همه آنها با هوش مصنوعی کار می کنند و این هوش مصنوعی در حال یادگیری و گسترش است. زمانی که شما وارد یوتیوپ (YouTube ) می شوید و ساعتها آنجا می مانید و نمی توانید خارج شوید هوش مصنوعی با شما همراه است و درباره رفتار شما تحقیق می کند. در موتورهای جستجوگر مانند بوستون داینامیکس Boston Dynamics از هوش مصنوعی استفاده می شود این شرکت مال گوگل بود که اکنون فروخته شده است. کارهای علمی و تخیلی مهمترین تولیدات این شرکت است. توسعه این روباتها خطرناک است و در آینده اینها را در میدان جنگ خواهیم دید. اینها خستگی ناپذیر هستند و دهها کیلوگرم بار را بدون خستگی جابجا می کنند و قابلیت پیشروی در هر جایی را دارند بدون ترس از سرما یا گرما. اینها به اماکنی که امکان دسترسی وجود ندارد تحت هر شرایطی زیر زمین یا روی زمین یا در آسمان فعالیت می کنند و هرچه تلفات بدهند مهم نیست چون امکان جایگزینی وجود دارد. این نوع روبات ها ابزار سلطه در آینده خواهد بود. شرکت بوستن داینامیکس را چه کسی خرید؟ سافت بانک ژاپن SoftBank که در زمینه تکنولوژی فعالیت می کند. این شرکت اکثر سهام انویدیا(NVIDIA)را به چهار میلیارد دلار خریداری کرد. انویدیا علاوه بر زمینه هوش مصنوعی، شهرهای هوشمند را نیز طراحی و تاسیس می کند. این شرکت، تکنولوژی جدیدی تولید می کند که فرآیند تولید را بهبود می بخشد و مدام در حال توسعه است. طراحی ماشین های بدون راننده نیز جزو عرصه های پژوهشی این شرکت است. ربات ها هر روز کاربردهای جدیدی در زندگی ما پیدا می کنند و تکامل و نظم در شهر ها را به عهده می گیرند و حتی پروژه ای تحت نام شهر رباتها (Robot City) نیز در دست احداث است. همه چیز این شهر از آب و هوا تا ترافیک و آبیاری درختان و رفت و آمد در معابر عمومی با برنامه دیجیتال تعریف و توسط ربات اجرا و کنترل می شود. در حال حاضر شرکت سافت بانک با خرید دهها شرکت هوش مصنوعی تلاش دارد یک ابر شرکت در این عرصه ایجاد نماید و مجموعه ای از کارخانه های صنعتی رباتیک ایجاد نماید که تمامی فرآیند تولید توسط ربات مدیریت و انجام می پذیرد. همه اینها در چارچوب رقابت در زمینه ابر دیتا است و سافت بانک اعلام کرده که در سی سال آینده تعداد رباتها از جمعیت انسان بیشتر خواهد شد. چین نیز از طریق شرکت هواوی Huawei و شیائومی Xiaomi تلاش دارد گسترش هوش مصنوعی را دنبال کند و از امریکا در این زمینه پیشی گرفته است.
از زمانی که به دنیا آمدیم پدر و مادرمان به ما آموختند که هیج چیز در این دنیا مجانی نیست و برای به دست آوردن آن باید تلاش کرد. دادن خدمات رایگان برخی شرکت های فضای سایبری بر اساس چه فلسفه ای است؟ اطلاعاتی که به صورت مجانی از طریق استفاده شما از محیط سایبر در اختیار این شرکت ها قرار می دهید تبدیل به تحلیل می شود و به سازمانهای اطلاعاتی و شرکت های تولیدی فروخته می گردد. در فیلم بلاک میرورBlack mirror movie اشاره می شود که شرکت هایی مانند تلگرام و واتساب از شما اطلاعات حساسی دارند و می دانند که صمیمی ترین دوست شما چه کسی است. اینها بیش از خانوادتان از شما شناخت دارند. اینها اطلاعات را از طریق سیستم های امنیتی و رصد روزانه به طور غیر قانونی به دست نیاوردند بلکه اطلاعاتی است که ما داوطلبانه و به صورت مستمر در اختیار آنها قرار داده و به روز رسانی می کنیم. شما زمانیکه شرط استفاده از هر برنامه را نمی خوانید و گزینه موافقم را فشار می دهید عملا این اجازه را قبلا داده اید. ممکنه بگویید که به اشتراک گذاشتن چند عکس یا دیدن چند کلیپ قشنگ یا خواندن چند متن ادبی و زیبا چه پیامدی می تواند داشته باشد. برای توضیح این مساله می توان به ربات نظافتچی اشاره کرد که به عنوان جارو برقی جدید به تازگی وارد خانه ها می شود. این جاروی برقی دیجیتال دور خانه می چرخد و همه جا را به خوبی تمیز می کند و زحمت شما را کم می کند. اما این ربات با حرکت خود مسافت ها و مساحت ها و حتی نوع چیدمان مبل و دکور را منتقل می کند و عملا این اطلاعات درباره خانه شما به سرور منتقل می شود و اگر کسی خواست اطلاعات شما را تجمیع کند از مجموع ربات ها می تواند تحلیل دقیقی درباره شما و محیط زندگی تان و زمان ترددتان پیدا کند.
بسیاری از دانشمندان و جامعه شناسان بر این باوراند که پیشرفت در عرصه های هوش مصنوعی و به کارگیری امکانات نسل ششم فناوری در جهان نظم جدیدی را به وجود خواهد آورد که انسانها به برده گان رباتیک در خواهد آمد و این رباتها هستند که نظم زندگی انسان را تعیین خواهند کرد. این شرایط برده داری متاسفانه به تعمیم نظام سلطه در جهان خواهد انجامید. لذا آغاز سرمایه گذاری و فعالیت گسترده در این حوزه از سوی نظام های مستقل و سلطه ناپذیر و از بین بردن شکافهای موجود امروز در عرصه حیاتی از نان شب واجب تر است و ضرورت دارد که کشورمان تلاش کنند تا با توسعه زیر ساختهای لازم و نو آوری در عرصه تولید محصولات پیشرفته دیجیتال از انتقال دیتا به خارج جلوگیری کند و مدیریت فناوری نوین در داخل را بومی سازی کند و از واگذاری کامل این عرصه به رقبا ممانعت به عمل بیاورد.
۱۸۵
