هرچند هنوز تا جهانگیر شدن آرمان روز جهانی قدس راه طولانی باقی است اما با گذشت زمان این روز جایگاه واقعی خود را در میان ملل مسلمان و حامیان ازادی فلسطین و قدس شریف پیدا می کند و امسال نیز ویژگی های جدید در روز جهانی قدس قابل تصور و دریافت بود.
فلسفه تعیین روز جهانی قدس و تفاوت های ماهوی آن با روزهای نمادین قبلی
پیش ازآنکه آخرین جمعه ماه مبارک رمضان از سوی حضرت امام خمینی ( ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز جهانی قدس نامگذاری شود روزهای سمبلیک دیگری همچون روز زمین از سوی فلسطینی ها و یا روز همبستگی با مردم فلسطین از سوی سازمان ملل به ثبت رسیده بود. اما روز جهانی قدس از ابعاد مختلف دارای تفاوت های ماهوی با روزهای نمادین قبلی بوده و لذا می توان کارکردهای متنوعی را نیز برای ان در نظرگرفت.
روز زمین بیشتر با هدف حفظ همبستگی فلسطینی ها و تشویق وتحریک ان ها به مقاومت در برابر راهبرد اشغال خزنده اسرائیلی ها در الحاق گام به گام اراضی کرانه باختری و شرق بیت المقدس به اراضی اشغالی ۱۹۴۸ موسوم به اسرائیل تعیین و هدف گذاری شده و مخاطب اصلی ان فلسطینی های ساکن کرانه باختری و شرق بیت المقدس است که در برابر راهبرد اشغال در اشغال رژیم صهیونیستی قرار دارند و رژیم صهیونیستی از این طریق می خواهد هیچ زمینی برای تشکیل دولت محدود فلسطینی باقی نماند.
سازمان ملل نیز ۲۹ نوامبر را به این دلیل روز جهانی همبستگی با مردم فلسطین نام نهاد تا بر نقش تاریخی خود در اشغال فلسطین از طریق تصویب قطعنامه ۱۸۱ مجمع عمومی در تقسیم فلسطین سرپوش بگذارد و یا بتواند بخشی از گناه خود را در اشغال فلسطین جبران کند.
اما روز جهانی قدس با چند هدف و کارکرد کاملا متفاوت نام گذاری شد.
نخست اینکه فلسطین و بخصوص قدس و مسجد الاقصی به عنوان اولین قبله مسلمانان به محمل و کانونی برای تقویت وحدت و همبستگی مسلمانان تبدیل شود. این بدین مفهوم است که که اغلب مصیبت های مسلمان که زمینه را برای اشغال فلسطین نیز فراهم کرد از نبود وحدت و همبستگی میان ان ها ناشی می شود.
دوم اینکه اگر در روزهای نمادین قبلی بیشترین مسئولیت متوجه فلسطینی های داخل کرانه باختری و یا در خارج متوجه دولت ها و سازمان های بین المللی بود که اعضای تشکیل دهنده ان ها عموما دولت ها بودند اما در روزجهانی قدس احاد مسلمانان در سراسر جهان مورد خطاب قرار گرفته و لذا نقش و مسئولیت تاریخی ان ها مورد تاکید قرار می گیرد. از این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که اولا مسلمانان به لحاظ تعداد بیشترین وزن را تشکیل می دهند و نزدیک به دو میلیارد نفر از جمعیت جهان را تشکیل می دهند و دوم اینکه برخلاف دولت های کشورهای اسلامی و عربی به طور مستقیم تحت فشار دولت های غربی و مافیای صهیونیستی قرار نمی گیرند و می تواند از ابزارهای که در اختیار دارند همچون برگزاری تظاهرات و یا تحریم خرید کالاهای حامیان اسرائیل ان ها را برای تامین حقوق فلسطینی ها تحت فشار قرار دهند.
سوم اینکه روزجهانی قدس که در ماه رمضان و ماه میهمانی خدا برگزار می شود بار دینی و اعتقادی دارد و به سادگی قابل اغماض نیست .
مجموع این مسائل روز جهانی قدس را نه به عنوان یک روز نمادین که در یک روز خلاصه می شود بلکه به یک مکتب و گفتمان فکری و عملی تبدیل کرده است که به پشتوانه حمایت و تقویت احساس مسئولیت مسلمانان نوید آزادی فلسطین و سپردن ان به صاحبان واقعی اش را می دهد. در این گفتمان فلسطینی ها تنها نیستند بلکه از حمایت احاد مسلمانان برخوردارند و ان ها نیز برای عمل به تعهدات و مسئولیت دینی و انسانی خود نیاز به کسب مجور از دولت های متبوع خود ندارند. بر این اساس هرچه روزجهانی قدس جایگاه واقعی خود را در بین مسلمانان پیدا می کند به همان میزان امیدواری ها برای احقاق حقوق فلسطینی ها و بازپس گیری سرزمین ها ان ها نیز بیشتر می شود.
روز جهانی قدس و نگرانی های فزاینده امنیتی اسرائیل
طبق یک نظر سنجی که جنبش «پنیما» انجام داده و دروبگاه خبری «اسرائیل الیوم» منتشر شده، ۴۷ درصد از شرکت کنندگان در این نظرسنجی و یا تقریبا نیمی از اسرائیلی ها از اینکه یک رخداد دیگر به موجودیت آنان در فلسطین پایان دهد ، ابراز نگرانی کرده اند. آن ها به طور مشخص به توان ایران ومواضع اعلامی ان در قبال این رژیم اشاره کرده اند. هرچند امکان دارد این رژیم از نتایج این نظرسنجی در جهت توجیه مواضع خود در لزوم برخورد با فعالیت های هسته ای ایران استفاده کند اما با توجه به اینکه ماهیت فعالیت های هسته ای ایران صلح امیز است و تاکنون در هیچ از گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی به انحراف از فعالیت های صلح امیز اشاره نشده است لذا نگرانی صهیونیست ها تنها در صورتی می تواند مصداق پیدا کند که این رژیم کماکان به مانع تراشی های خود بر سر راه فعالیت های صلح امیز ایران ادامه دهد و یا اینکه بخواهد پا را فراتر گذاشته و به تعرضات جدید دست بزند.
در اینجاست که نگرانی جاری صهیونیست ها به صورت واقعی تحقق پیدا خواهد کرد. چراکه ایران و حزب الله تاکنون چند بار در پاسخ به تهدیدهای نظامی رژیم صهیونیستی در حمله به مراکز هسته ای صلح امیز ایران اعلام کرده اند که چنانچه این رژیم دست از پا خطاکند و به یک چنین اقداماتی روی اورد مراکز اتمی این رژیم در معرض حملات موشکی محور مقاومت قرارخواهند گرفت. از این دید ایران و محورمقاومت برای حفظ قدرت بازدارندگی اساسا نیازی به بمب اتم ندارد و پایگاه اتمی دیمونا و دیگر مراکزهسته ای این رژیم همان نقش بمب اتم را برای روز مبادا ایفاء خواهد کرد. اگر ابراز نگرانی صهیونیست ها دریک چنین فضایی صورت گرفته باشد در این صورت می توان گفت که تهدیدهای متقابل ایران و محور مقاومت اثرات روانی خود را بر جامعه صهیونیست ها بر جای گذاشته و تهدیدهای این رژیم اثرات معکوس به همراه داشته است. در جهان عرب یک ضرب المثلی است که می گوید کسی که در کاخ شیشه ای نشسته نباید به دیگران سنگ پرتاب کند؛ اگر در گذشته این ضرب المثل در خصوص کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بکار می رفت اما اکنون در مورد این رژیم نیز صدق می کند و درحالی که این رژیم روی انبار باروت نشسته اما بی محابا با امنیت دیگران بازی می کند. ان چه این وضعیت را برای این رژیم بغرنج تر می کند این است که توان ان در تامین امنیت متعارف نیز زیر سوال رفته است و در پی رشته حملات اخیر که در ان فلسطینی های ساکن داخل اراضی اشغالی ۱۹۴۸ موسوم به اسرائیل نیز مشارکت داشتند تقاضا برای خرید سلاح در فلسطین اشغالی دو برابر شده است. این شاخص ها نشان می دهد که رژیم صهیونیستی در داخل نیز با تهدیدهای فزاینده مواجه است و سیاست های امنیتی ان در دور باطل گرفتار شده است به گونه ایی که هر حرکت و اقدام امنیتی ان در داخل و خارج برای تامین امنیت بیشتر درست برعکس به کاهش امنیت منتهی می شود و کار به جایی رسیده که خود صهیونیست ها برای تامین امنیت خود دست به کار شده و با سلب اعتماد از پلیس به خرید سلاح روی اورده اند که این می تواند نشانه ای از ورود این رژیم به جنگ داخلی در اینده باشد.
با وجود روندی بودن بحران فلسطین هر سال تحولاتی در داخل و خارج فلسطین روی می دهد که بر کم و کیف روز جهانی قدس هم تاثیرمی گذارد و ان را تا حدودی از سال های گذشته متمایز می کند. یکی از این عوامل تاثیرگذار فروکش نسب بیماری کروناست که فضای مساعدتری را در مقایسه با چند سال اخیربرای برگزاری مراسم روز جهانی قدس فراهم کرده است.
درداخل فلسطین، قدرت بازدارندگی فلسطین تاثیر خود را گذاشته و با وجود اینکه فلسطینی ها طی چهارعملیات کاری ان هم در داخل اراضی اشغالی سال ۱۹۴۸ موسوم به اسرائیل ضربه امنیتی سنگین بر این رژیم وارد کردند اما در مقابل تل آویو نتوانست همچون سال ها و دهه های گذشته به عملیات های مشت اهنین متوسل بشود و به جنگ تمام عیار روی اورد. مشارکت فعال فلسطینی های ساکن اراضی اشغالی ۱۹۴۸ در رخدادهای فلسطین بخصوص مسائلی که به سرنوشت قدس و مسجد الاقصی مربوط می شود، بر نگرانی رژیم صهیونیستی افزوده زیرا احتمال اینکه این رژیم را وارد جنگ داخلی بکند وجود دارد. با وجود اینکه در جریان جنگ ۱۹۴۸ نزدیک به نیمی از فلسطینی ها از خانه و کاشانه خود اواره شدند اما حدود ۱۶۷ هزار نفر در این اراضی باقی ماندند که اکنون تعداد ان ها به بیش از دو میلیون نفر افزایش یافته و به یکی از دغدغه های جدی این رژیم تبدیل شده است. افزایش دو برابری خرید سلاح در میان اسرائیلی ها و ابراز بدبینی و نگرانی نیمی از اسرائیلی به آینده و بقای خود از عمق نگرانی های امنیتی داخلی این رژیم پرده برمی دارد.
اسرائیل طی سال های اخیر و به طور مشخص از اواخر دوره ترامپ کوشیده است راه نجات خود را در خارج و در پرتو عادی سازی روابط با برخی از کشورهای عربی جستجو می کند اما این رویکرد نیز در ورای تبلیغات پرهیاهوی خود با مشکلات خاص خود روبروست. هرچه رژیم صهیونیستی به کشورهای عربی کشیده می شود و از این طریق می خواهد رابطه با این کشورها را از مسئله فلسطین جدا کند و به نوعی خود پشت فلسطینی ها را از ناحیه اعراب خالی کند در مقابل فلسطینی ها نیزدو رویکرد جایگزین را در پیش می گیرند : نخست اینکه بیش از پیش امید به داخل داشته باشند و راه نجات و موفقیت خود را در تقویت وحدت داخلی جستجو کنند و دوم اینکه بیش از پیش به محور مقاومت نزدیک شده و به ان اعتماد و امیدوار باشند. این موضوع از این جهت قابل توجه است که بعد از اغاز خیزش های مردمی موسوم به بهار عربی برخی از کشورها مثل ترکیه در رقابت با محور مقاومت و با تظاهر به حمایت از حقوق فلسطینی ها کوشید برخی از فلسطینی ها را به سمت خود جلب کند و این امید را به ان ها بدهد که در همراهی با این کشوربهتر می توانند به حقوق خود دست یابند اما طولی نکشید که مشخص شد ترکیه از این دسته از فلسطینی ها و به طور کلی از اخوانی ها به عنوان ابزاری در جهت سیاست های خود استفاده کرده و الان با نزدیکی به رژیم صهیونیستی و عربستان و امارات به راحتی پشت ان ها را خالی کرده . با این رویکرد اکنون برای این دسته از فلسطینی ها نیز مشخص و اثبات شده است دوست و متحدی مطمئن تر از ایران و محور مقاومت ندارند و همین امر از دیگر تحولاتی است که در صحنه فلسطین روی داده که اثار و تبعات مهمی در پی خواهد داشته و می تواند به عنوان یکی دیگر از ویژگی های روز قدس امسال تلقی شود.
پیام روز قدس رهبران فلسطینی از صنعا؛ طلیعه اتحاد استراتژیک گروه های مقاومت یمنی و فلسطینی
یکی از ویژگی های روز قدس امسال که در عین حال از یک تحول راهبردی حکایت دارد سخنرانی خالد البطش از رهبران جنبش جهاد اسلامی فلسطین و سخنرانی اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین ”حماس“ در پایان راهپیمایی روز قدس در صنعا پایتخت یمن است. همچنانکه رژیم صهیونیستی تلاش می کند از تجاوز نظامی عربستان و امارات به یمن استفاده کرده و باب روابط جدید را با این کشورها و متحدان آن ها بدون حل مسئله فلسطین بگشاید، در مقابل گروه های مقاومت فلسطینی نیز به گروه های مقاومت یمنی به رهبری انصار الله نزدیک شده و ائتلاف جدیدی را در برابر دولت های متجاوز ایجاد می کنند. به عبارت روشنتر به همان میزان که دولت های متجاوز به یکدیگر نزدیک می شوند در مقایل گروه های مدافع و ضد اشغال هم صف واحدی را در برابر این دولت ها تشکیل می دهند.
از قراین و شواهد موجود چنین بر می آید که رژیم صهیونیستی و مافیای ان در غرب و امریکا در تحریک و تشویق محمد بن سلمان و محمد بن زاید حاکمان جدید و جوان امارات و عربستان به یمن دست و نقش اساسی داشتند و حتی شیوه های جنگی و اشغالگرانه این دو کشور در یمن از جمله اجرای سیاست زمین سوخته تا حد زیاید از شیوه های نظامی اسرائیل در فلسطین اقتباس شده است. همچنانکه رژیم صهیونیستی بخش های عمده فلسطین را اشغال کرده و قصدی برای ترک اشغال ندارد بر همین اساس هر دو کشور عربستان و امارات با این دید و نیت وارد یمن شدند که برای همیشه بتوانند این کشور را تحت اشغال و سلطه خود نگه دارند و حالا که به دلیل مقاومت یمنی ها و جانفشانی انصار الله موفق به اشغال همه یمن نشده اند اما کماکان در تلاشند مناطق اشغال شده در جنوب و همینطور بنادر استراتژیک یمن را در اشغال خود نگه دارند ولو اینکه مجبور به تجزیه و تقسیم یمن شوند و به نظر می رسد دور جدید آتش بس از سوی ائتلاف متجاوز با پیگیری چنین هدف و نیتی همراه است.
با اینحال اتحاد راهبردی که بین گروه های مقاومت یمنی و فلسطینی برقرار شده می تواند همه برنامه های دولت های متجاوز را نقش بر آب سازد. زیرا تا پیش از اینکه یک چنین اتحاد استراتژیک بین دو طرف برقرار شود هر کدام از ان ها به تنهایی توانسته بودند در برابر طرف های اشغالگر به برتری های راهبردی دست یابند چنانکه گروه های فلسطینی به سطحی از قدرت بازدارندگی رسیده اند که از توسل گاه به گاه رژیم صهیونیستی به تجاوزگری های گسترده به غزه و یا دست اندازی های گسترده در قدس و مسجد الاقصی جلوگیری کنند. تا پیش از این رژیم صهیونیستی به هر بهانه ای به غزه یورش گسترده می برد اما بعد از اینکه در عملیات شمشیر قدس گروه هیا فلسطینی توانستد برد موشک های خود را تا عمق تل اویو گسترش دهند لذا این رژیم به ناچار در رویکرد گذشته خود تجدید نظر کرد و بعد از اینکه فلسطینی ها توانستند چهار عملیات کاری را در عمق خاک اراضی اشغالی ۱۹۴۸ موسوم به اسرائیل انجام دهند باز این رژیم نتوانست همچون گذشته به عملیات انتقام جویانه گسترده دست بزند. به همین ترتیب وقتی نیروهای مقاومت یمنی به رهبری انصار الله در برابر حملات هوایی ائتلاف متجاوز به اهداف غیرنظامی و اعمال محاصره شدید اقتصادی و نظامی توانستند اهداف نظامی و اقتصادی راهبردی دولت های متجاوز را در عمق خاک امارات و عربستان مورد هدف قرار دهند لذا هر دو حدقل در ظاهر به ناچار به تجدید رفتار دست زدندو در این راستا امارات به تغییر ارایش نظامی دست زد و عربستان هم بعد از ماه ها مقاومت به شروط انصار الله در برقراری اتش بس تن در داد و راه عبور کشتی های حامل سوخت و مواد عذایی را به حدیده باز کرد. با یک چنین پتانسیل هایی که در هر دو طرف گروه های مقاومت فلسطینی و یمنی دیده میشود وقتی اتحاد استرتژیک بین دو طرف برقرار می شود بی تردید قدرت بازدارندگی ان ها به مراتب افزایش می یابد و در مواقع مقتضی می توانند به کمک یکدیگر بیایند که این می تواند به کابوسی برای دولت های متجاوز تبدیل شود مگر انکه تا دیر نشده به تجدید رفتار و سیاست های خود روی بیاورند.