از نقض مکرر آتش بس تا غارت منابع نفتی و گازی یمن توسط ائتلاف متجاوز و حامیان غربی آن

با وجود اینکه آتش بس دو ماهه در یمن برای سومین بارمتوالی تمدید شده است اما این به مفهوم تغییر رویکرد دولت های متجاوز و مزدوران داخلی و وارداتی آن ها ویا حامیان و همپیمانان خارجی آن ها نیست بلکه چه بسا از جهاتی برقراری آتش بس فرصت های جدیدی برای مداخلات و تعرضات آن ها به همراه آورده است.

به پیشنهاد سازمان ملل متحد یک آتش بس دوماهه از دوم آوریل ۲۰۲۲(۱۳ فروردین ۱۴۰۱) در یمن برقرار شد که از مهمترین مفاد آن ورود ۱۸ کشتی حامل سوخت به بنادر الحدیده و اجازه دو پرواز رفت و برگشت هفتگی از فرودگاه صنعا بود. دوازدهم خردادماه فرستاده سازمان ملل متحد اعلام کرد، طرفین درگیر در یمن با همان شروط قبلی توافق اصلی موافقت کردند که آتش بس دو ماه دیگر (یازدهم مرداد) تمدید شود. صنعاء پس از پایان دو ماه دوم آتش بس اعلام کرد که در نتیجه تلاش های برادران در عمان، فرصت تمدید آتش بس فراهم شده است ازاینرو آتش بس برای سومین بار به مدت دو ماه دیگر تمدید شد.

عربستان سعودی از ششم فروردین ۱۳۹۴در قالب ائتلافی از چند کشور عربی از جمله امارات و با کمک و چراغ سبز آمریکا و حمایت رژیم صهیونیستی، حملات گسترده‌ای علیه یمن – فقیرترین کشور عربی – آغاز کرد. برخلاف انتظار سعودی‌ها، حملات آن ها به سپر محکم مقاومت ملت یمن برخورد کرد و بعد از هفت سال پایداری و ضربات دردناک یمنی‌ها به عمق اراضی عربستان، به ویژه تاسیسات آرامکو، ریاض به ناچار تن به آتش بس به امید خروج از باتلاق جنگ یمن داد.

دولت های متجاوز در خلال ۱۲ فروردین تا ۲۲ مرداد ۲۵ هزار و ۵۷۶ بار آتش بس را در یمن نقض کردند و این روند کماکان ادامه دارد. هیئت رئیسه مجلس یمن در ۲۹ مرداد تداوم نقض آتش بس و توقیف کشتی‌های سوخت از جمله کشتی مازوت متعلق به بخش برق الحدیده را نقض آشکار آتش بس و مفاد آن برشمرد. عصام المتوکل سخنگوی شرکت نفت یمن  نیزدر توئیتی اعلام کرد فرستاده سازمان ملل به یمن به تعهدات خود در خصوص وارد شدن کشتی های حامل فرآورده های نفتی که درباره آنها توافق شده بود عمل نکرد.  وی افزود ائتلاف سعودی یک فروند کشتی حامل سوخت مورد نیاز نیروگاه های برق را به رغم دریافت مجوزهای لازم از سازمان ملل توقیف کرده است. پارلمان یمن با هشداردرباره نقض آتش بس، تاکید کرد که ائتلاف متجاوز و مزدوران آن به عمد فرصت‌های موجود را از بین می‌برند تا از اجرای مفاد آتش بس شانه خالی کنند و درد و رنج و مشکلات معیشتی مردم یمن افزایش یابد. پارلمان یمن تصریح کرد که ثروت‌های نفتی و گازی یمن مورد غارت قرار می‌گیرد و تازه‌ترین آن هم چپاول میلیون‌ها بشکه نفت خام در شبوه در چارچوب غارت سازمان یافته ثروت‌های یمن از سوی ائتلاف متجاوز و مزدوران آن بود.

غارت منابع نفتی یمن سابقه چند ساله دارد و طبق آماری که وزیر نفت دولت نجات ملی یمن با ذکر جزئیات دقیق منتشر کرد تنها از سال ۲۰۱۸ تاکنون در عرض چهارسال نزدیک به نه و نیم میلیارد دلار از منابع نفتی این کشور توسط دولت های  متجاوز به غارت رفته است. به گفته  احمد دارس، وزیر نفت و معادن دولت نجات ملی یمن ائتلاف متجاوز سعودی فقط در سال ۲۰۱۸، حدود ۱۸ میلیون و ۸۰ هزار بشکه نفت را به ارزش یک میلیارد و ۳۰۱ میلیون دلار با احتساب بشکهای ۷۲ دلار به سرقت برد. این عدد در سال ۲۰۱۹ به بیش از ۲۹ میلیون و ۶۹۲ هزار بشکه به ارزش دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار با احتساب هر بشکه ۷۷ دلار رسید. در سال ۲۰۲۱ نیز ۳۱ میلیون و ۶۲۷ هزار بشکه نفت به ارزش ۲ میلیارد و ۲۴ میلیون و ۱۴۹ هزار دلار با احتساب هر بشکه ۴۹ دلار غارت شد. همچنین ائتلاف متجاوز سعودی از ژانویه تا پایان ماه ژوئیه ۲۰۲۲، حدود ۱۹ میلیون و ۱۴۱ هزار بشکه نفت یمن را به ارزش یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار غارت کرد. وزیر نفت و معادن دولت نجات ملی یمن در این مصاحبه از نقش و زد و بند شرکت های نفتی غربی نیز در غارت نفت یمن پرده برداشت وبه طور مشخص از دو شرکت اشلامبرگر(Schlumberger  ) و Total  ) توتال) زمینه خرید و فروش نام برد.

با وجود اینکه پیش ازاین، نقش امریکا و دولت های غربی در حمایت تسلیحاتی از جنگ یمن به اثبات رسیده بود اما بعد از جنگ اوکراین که به افزایش بهای سوخت و انرژی و مشکلات اقتصادی ناشی از ان در کشورهای غربی از جمله امریکا انجامیده نقش و حضور غرب در یمن به حوزه های نفتی هم کشیده شده است به گونه ایی که نه تنها این کشورها در برخی از مناطق یمن به طورمستقیم  ورود کرده اند بلکه دست دولت های متجاوز را نیز برای غارت منابع نفتی یمن بازگذاشته اند تا از این طریق بتوانند حداقل بخشی از خلاء ناشی از قطع و کاهش نفت و انرژی روسیه به بازارهای مصرف را در اروپا پرکنند و ازاین دید همکاری شرکت های اروپایی با دولت های متجاوز یمن کاملا معنادار به نظر می رسد. خبرگزاری رسمی یمن (سبأ) شامگاه جمعه ۲۸ مرداد خبر داد که کشتی غول پیکر «MARAN CANOPUS» (با پرچم یونان) بندر «الضبه» در استان حضرموت را با حدود دو میلیون بشکه نفت غارت شده یمن به ارزش ۲۰۰ میلیون دلار را ترک کرده است. خبرگزاری سبأ با استناد به داده وبگاه های فعال در زمینه شناسایی حرکت شناورها خبر داد این کشتی برای تخلیه محموله خود به بندر «ریژائو» در چین رفته است. به گزارش شبکه المسیره، این پنجمین محموله نفتی است که از بندر الضبه صادر می شود و هفتمین محموله نفتی است که از آغاز سال تا ژوئیه گذشته از استان های حضرموت و شبوه خارج شده است. قبلا نیز ۳ میلیون بشکه نفت با سه محموله نفتی از طریق بندر نفتی النشیمه در شبوه صادر شده بود که با احتساب آن ها صادرات نفت بندرهای الضبه و النشیمه به ۱۲ میلیون بشکه نفت به ارزشی بیش از یک میلیارد دلار می رسد.

به گفته «زید احمد الغرسی» معاون رسانه ای و فرهنگی دولت نجات ملی یمن ائتلاف متجاوز سعودی در این کشور طی سال های اخیر همواره به غارت منابع طبیعی مردم یمن اعم از نفت و گاز این کشور پرداخته و پس از توافق آتش بس تحت نظارت سازمان ملل، متجاوزان با فرصت پیش آمده و آرامش حاصل از آن، روند دزدی از ثروت های ملی یمن را تسریع و تشدید کرده اند. با شروع جنگ بین روسیه و آمریکا در اوکراین، سرعت سرقت نفت و گاز یمن توسط کشورهای ائتلاف در تلاش برای تامین گاز بازارهای اروپایی به جای گاز روسیه افزایش یافته است.

مسئله تنها به سرقت منابع نفتی و گازی یمن محدود نمی شود و در این میان امریکا برای احداث پایگاه نظامی در مناطق تحت تسلط و اشغال سعودی ها تلاش می کند.  یک هیأت آمریکایی در پوشش «تیم امور عمرانی» وارد منطقه «بروم» در «حضرموت» یمن شد و با مقامات محلی این منطقه دیدار کرد. وب سایت «۲۶ سبتمبر» در گزارشی در همین خصوص نوشت: سفر هیأت آمریکایی به شهر ساحلی بروم تحت عنوان تیم امور عمرانی نیروهای آمریکایی و به بهانه بازرسی پروژه های خدماتی، ماهیت واقعیت این جاه طلبی ها و نیات خصمانه آمریکا برای ایجاد پایگاه نظامی و تسلط بر سواحل و اماکن راهبردی یمن است. این وبسایت یمنی تأکید کرد، این اقدام اهداف واقعی تجاوز به یمن را آشکار می کند و بقیه، تنها ابزارهایی برای اجرایی کردن این اهداف هستند. “۲۶ سبتمبر” افزود، آمریکایی ها پیشتر به صورت واضح و علنی در شهر «غیل باوزیر» حضرموت با سگهای پلیس و خودروهای زرهی جولان می دادند و حضور تحریک آمیز نظامیان آمریکایی و ایجاد ایست بازرسی در خیابان های شهر نشان می دهد سفرهای سفیر آمریکا و هیأت های نظامی به حضرموت و دیدار با مسوولان، به مثابه مقدمه چینی برای استقرار نیروهای آمریکایی و تحویل پرونده نظامی و امنیتی حضرموت به آنهاست تا گام اول برای تسلط بر این استان سرشار از نفت برداشته شود.

البته تحرکات نظامی امریکا در یمن از دید دولت نجات ملی یمن پنهان نیست .علی القحوم از مسئولان دولت نجات ملی یمن به شبکه خبری المیادین گفت: «نیروها، تجهیزات و رزمناوهای آمریکا، در بسیاری از مناطق یمن از جمله سقطری در حال گسیل شدن هستند. ما نمی توانیم، حضور نیروهای خارجی، پروژه های تجزیه و اشغال گری و قیمومیت خارجی بر سرزمین خود را بپذیریم”. محمد البخیتی، عضو شورای سیاسی جنبش انصارالله یمن در توئیتی نوشت: “عرصه مشخص است، مزدوران یمنی در خط مقدم می جنگند و پشت سر آن ها مزدوران سودانی و پشت سر آن ها هم، سعودی ها و اماراتی ها. پشت آن ها نیز آمریکایی ها، انگلیسی ها و اسرائیلی ها در میادین نفت و گاز، جزایر و باب المندب حضور دارند”.

آن گونه که از قراین و شواهد موجود برمی آید دولت های متجاوز و همپیمانان غربی و اسرائیلی آن ها از همان ابتدای تجاوز نظامی به یمن به منابع و ذخایر نفتی و گازی این کشور چشم طمع داشتند و به همین دلیل مناطق نفتی و گازی این کشور را به زیر اشغال خود در اوردند. این مساله باعث شد دولت نجات ملی یمن برای تامین سوخت و فراورده های نفتی به واردات روی بیاورد اما دولت های متجاوز با محاصره دریایی ازورود این محموله ها جلوگیری کردند و توقیف این کشتی ها به قدری طول کشید که خطر انفجار فراوارده های سوختی را به همراه آورد. برخلاف انتظار بعد از برقراری آتش بس هم برخی از محدودیت ها در این زمینه کماکان ادامه دارد.

غارت منابع نفتی یمن در شرایطی صورت گرفته است که این کشور با وجود برخورداری از ذخایر عظیم انرژی به دلایل مختلف ازجمله فقدان حاکمیت نظام مردمی تا قبل از تشکیل دولت نجات ملی کشوری فقیر و توسعه نیافته محسوب می شد که این وضعیت بعد از تجاوز نظامی عربستان و امارات به این کشور به مراتب بدتر شده و علاوه بر نزدیک به ۴۰۰ هزار کشته و چند صد هزار زخمی و چند میلیون آواره میلیاردها دلار خسارت بر این کشوروارد شده است و بیش از ۸۰ درصد جمعیت این کشور را به کمک های خارجی وابسته کرده است. طبق گزارش سازمان ملل تعداد آوارگان در یمن به چهار میلیون و سیصد هزار نفر رسیده است که حدود دو میلیون نفر از آن ها کودک هستند. صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) با انتشار توئیتی، تجاوزات مداوم ائتلاف سعودی علیه یمن از هفت سال پیش را علت اصلی آوارگی ها در یمن دانست.

سازمان ملل پیوسته درباره وخامت اوضاع یمن هشدار می دهد و پیش از این اعلام کرده بود حدود دو میلیون کودک یمنی به درمان های لازم برای سوء تغذیه شدید نیاز دارند که ۳۶۰ هزار نفر از این کودکان با خطر مرگ روبرو هستند. سازمان ملل متحد تخمین می زند در طول ۷ سال گذشته، جنگ مستقیم، گرسنگی و بیماری به مرگ بیش از ۳۷۷ هزار نفر در یمن منجر شده است. تجاوز نظامی عربستان همچنین بیش از ۸۵ درصد زیرساخت های یمن را تخریب و این کشور با کمبود شدید مواد غذایی و دارویی مواجه کرده است. بنابر اعلام سازمان ملل متحد، یمن دچار بدترین بحران انسانی در جهان است. هم اکنون ۸۰ درصد از جمعیت ۲۹ میلیون نفری یمن برای ادامه زندگی به کمک نیاز دارند. همچنین طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت تنها دو درصد از شهروندان یمنی دربرابر ویروس کرونا واکسینه شده اند. مسئول دفتر هماهنگی کمک های انسانی وابسته به سازمان ملل گفت: “ارزش ریال یمن در مقایسه با دوره پیش از آتش بس هم کمتر شد. همه دستاوردهای اولیه که پس از برقراری آتش بس حاصل شد، برای مدت طولانی ادامه نیافت و شمار ساکنانی که توانایی خرید مواد غذایی و نیازهای اساسی دارند، کاهش یافته است. واردات مواد غذایی در ماه گذشته میلادی، برای سومین ماه پی در پی کاهش یافت و در واقع به سطح کمتر از سطح میانگین سالانه رسید و درباره کاهش واردات به بندرهای الحدیده و الصلیف نگرانی شدیدی وجود دارد.”بخشی از این آمارهای تکان دهنده حاصل غارت منابع نفتی یمن است و بی تردید اگریمنی ها امکان و فرصت دسترسی به منابع نفتی و انرژی خود را می داشتند نه نیازی به واردات فراوردهای سوختی می داشتند و نه ۸۰ درصد جمعیت این کشور در آستانه فاجعه انسانی قرار می گرفتند.