(میزگرد سیاسی با شرکت:علی اکبر اشعری،محمد حسن زورق،حسین رویوران، احمدکاظم زاده،ابراهیم متقی)
ابراهیم متقی: بسم الله الرحمن الرحیم مسئله برجام یک ضرورت جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ است «ضرورت جمهوری اسلامی» یعنی چی؟ یعنی اینکه هم نگاه مقام معظم رهبری، هم دولت و وزارت خارجه و هم شورای عالی امنیت ملی حل موضوع است. اما خیلی‌ها می‌پرسند در دوران قبل هم نگاه،حل موضوع بود؟ من می‌گویم بله نگاه آن وقت هم حل موضوع بود، اما با دو رویکرد متفاوت یک نگاه، حل موضوع بود با رویکرد هراس از غرب اما نگاه اینجا حل موضوع بر اساس مقاومت و پایداری است.منطق مقاومت و پایداری منطقش تولید قدرت است .نگاه هراس از غرب منطق انعطاف‌پذیری و سازش با غرب دارد بحثی که رهبری داشتند نرمش قهرمانانه بود. یعنی نرمش قدرت آفرین .آن نرمش قهرمانانه است به نظر من نرمش قهرمانانه ادامه دارد و در چه قالبی؟ در این قالب که« تو هم قدرت بساز و قدرت سازی کن و هم از نظر حقوق بین‌الملل در نهادهای بین‌الملل دیپلماسی وکُنش حرفه‌ای خاص خودت را داشته باش» بنابراین کاری را که ترامپ کرد و بحثی که برای خروج از برجام داشت و فرمان خروج از برجام را رسما امضا کرد[ اینجا شب بود و در آنجا صبح بود ساعت ۹ بود] اینجا ما برنامه رسانه ای داشتیم من بودم و آقای حامد موسوی و پس از آن برنامه هم رئیس جمهور صحبت کرد وقتی که رئیس جمهور صحبت کرد من به آقای حامد موسوی گفتم، این دست فرمان، دست فرمان سازش است اگر رئیس جمهور بعد از خروج ترامپ دستور می‌داد که یک فضای فرا برجامی فرا پادمانی در رابطه با آژانش بین‌المللی انرژی اتمی در رابطه با آژانس طرح بشود و غنی سازی افزایش پیدا بکند و تولید فلز اورانیوم در دستور کار قرار بگیرد من تصور می کنم که برخی از فرماندهان ما را هم ترور نمی‌کردند.
ترور بنظر من مربوط است به فضایی است که شما ضعیف باشید و ضعیف عمل کنید آن روزها فضا این بود که سپاه و نیروی قدس را مورد محدودیت قرار دهند و وزارت دفاع را بگویند« شما یک موشک تولید می‌کنید یک موشک که تولید کردید این مذاکرات را خراب می‌کند» کاری که در دوره جدید و اخیر انجام شد این بود که از راهبرد و ابتکار رهبری تبعیت شد این هنر کار بود در نتیجه ایران اول تولید قدرت کرد و تغلیض اورانیوم را افزایش داد این یک نکته اساسی بعد وارد مذاکره شد این تفکر، تفکر مقاومت است، خیلی‌ها فکر می‌کنند مقام معظم رهبری با مذاکره مخالف است یا امام با مذاکره مخالف است نه، شما اول تولید قدرت بکن و ابتکار عمل را داشته باش بعد برو وارد فضای مذاکره شو، زمان امام هم این راهبرد را داشتیم در دوره اخیر هم داشتیم. دیپلماسی می تواند پنهان ویا آشکار باشد رسمی یا دیپلماسی غیر رسمی باشد و ما همه اینها را داشتیم بنابراین اولین کاری که ضرورتا وجود دارد این است که تولید قدرت بکنیم و کردیم. بحثی که وجود داشت این بود که برخی می‌گفتند چرا مذاکره نمی‌کنید به حق و درست گفتیم، داریم بررسی می‌کنیم پرونده را پس تولید قدرت در دستور کار قرار گرفت رئیس انرژی اتمی هم که وزارت دفاع را می شناسد حرمت دستور فرماندهی را می داند. البته این را هم بگویم الحق و الانصاف آقای صالحی هم خیلی زحمت کشید و به گردن این صنعت حق دارد به هر ترتیب تولید قدرت انجام شد مذاکره زمانی شکل گرفت که ما به غنی‌سازی ۶۰ درصد رسیدیم الان که می‌گوید به ما اجازه بازرسی بدهید تا آن پی ام دی قبلی را ببندیم به خاطر همین مسئله است.
پی ام دی مال قبل از ۲۰۰۳ است الان بحث‌هایی را دارند که مربوط می‌شود به فضای فعلی و این کار پارسال انجام شد ما افزایش قدرت دادیم به خاطر چی افزایش قدرت دادیم ؟به خاطر این بود که افزایش قدرت بدهیم تا در مذاکره دست بالا را داشته باشیم این یک تاکتیک است هیچ اشکالی هم ندارد بنابراین وضع فعلی که وجود دارد یک سال گذشته ما هیچگاه دنبال قطع همکاری نبودیم بنابراین روندی که شکل گرفت روند تولید قدرت برای مذاکره بود بنابراین مذاکرات به نظر من هیچگاه متوقف نشد غربی‌ها خیلی دنبال این بودند که فشار بیاورند تهدید بکنند الحمدالله چون مسئله، مسئلۀ ملی بود در دوره اخیر راهبرد رهبری بخوبی مورد عمل قرار گرفت به نظر بحران اوکراین هم تاثیر گذار بود مقام معظم رهبری از روز اول فرمودند که نظم جهانی در حال تغییر و دنیا در حال گذار است ۱۲ سال پیش هم در دیدار با اساتید دانشگاهی و بعدش هم با مجلس خبرگان که دیدار داشتند بحث مربوط به تحول در نظم جهانی را و تغییر نظم جهانی را مطرح کردند. شیب تغییر در نظم جهانی ملایم بود ولی نقطه عطف در این تغییر رویارویی روسیه و آمریکا بود این بحران منجر به این شد که حواس جهان غرب و ایالات متحده به جای اینکه فقط متوجه دنیای اسلام و جمهوری اسلامی ایران باشد به سمت دیگر رفت ودرگیری درون تمدنی پیدا کردآن اصطلاحی که مقام معظم رهبری در موردتغییر نظام جهانی بکار بردند اصطلاح «پیچ تاریخی»بود. بکار بردن این اصطلاح مربوط به ۱۲ سال پیش است. زمانیکه آقای کامران دانشجو وزیر فرهنگ بوددر ملاقات با اساتید و بعد به صورت مبسوط و دقیق‌تر در دیدار با مجلس خبرگان مطرح شد درباره مسئلۀ نظم جدید در دانشگاه عالی دفاع ملی یک همایش برگزار شد و آقای دکتر ولایتی دبیر همایش بود من هم دبیر علمی همایش بودم در زمان ریاست آقای حسن بیگی و بعد این فرایند علمیپیگیری شد آمریکا قبلاً با یک حوزه بحرانی روبه‌رو بود که آن هم مسئله انقلاب اسلامی بود ولی امروز آمریکا با ۳ حوزه بحرانی و ژئوپلتیک روبه‌رو است.
نکته‌ای که وجود دارد این است که یک شکل‌بندی بحران ژئوپلتیکی به وجود آمد این بحران ژئوپلتیکی حاصل همزمانیِ سه تا بحران منطقه‌ای است یک بحران منطقه‌ای که مربوط به غرب آسیاست از قبل هم وجود داشته دوم مربوط به اوراسیا و جنگ اوکراین و سوم مربوط به چین و مسئله تایوان است ویژگی این سه بحران که با هم ترکیب شده اند این است که ضد قدرت آمریکا است این بحران ها محوریت ضد قدرت آمریکا را ایجاد کرده است. این سه اصطلاحاً بحران‌های خوشه‌ای است منظوراز آن بحران‌های اجتماعی است این بحران‌های خوشه‌ای در حوزه سیاست بین‌الملل هم پیش آمده این شرایط به نفع انقلاب اسلامی شد در نتیجه فضایی به وجود آمد که از اردیبهشت امسال آمریکائی ها در این فکر بودند که در وضعیت موجود دیگر نمی‌توانیم قدرت جمهور اسلامی ایران را نادیده بگیریم بلکه باید با ایران به نوعی کار کنیم یک بحث‌هایی هم کسینجر دارد او در بحث اخیرش گفت من امیدوارم که رهبران سیاسی موجود آمریکا مثل نیکسون حکمرانی بکنند ویژگی‌های نیکسون چی بوده؟ ویژگی نیکسون این بود که به موازنه قدرت توجه داشت با چین درگیر بود ولی چون خواست اتحاد شوروی را کنترل بکند درمیان شوروی و چین انشعاب ایجاد کرد اصلی که کسینجر و نیکسون دارند و از بیسمارک الهام گرفته اند و کسینجر در آن کتاب پایان نامه دکتراش به نام« جهان اعاده شده»مطرح کرده است. چگونه بیسمارک توانست آلمان را ارتقا بدهد سنت‌های سیاست واقع بینانه آلمانی را آورد در دیپلماسی راهبردی آمریکا مطرح کرد و نکته‌ای که وجود دارد این است که اینها به این نتیجه رسیدند که ایران را نه می‌توانند از بین ببرند و نه می‌توانند از صحنه سیاست بین الملل حذف کنند پس باید با ایران کنار بیایند سیاست آمریکا کنار آمدن با ایران شد خود آمریکایی‌ها اتحاد اروپا را فعال کردند ولی هنوز تفکرمان مسئله نوع رابطه با آمریکاست به اروپائی ها گفتیم پیام ما را این‌جوری به آمریکا ببرید اینکه شما نوشتید مورد قبول ما نیست شما یک میانجی هستی شما یک تسهیل کننده هستی ولی اروپا هم روسیه را با خودش همراه کرد و هم چین را و در نتیجه وضعیتی به وجود آمد که طرح اتحادیه اروپا محور اصلی مذاکرات شد بر اساس طرح اتحادیه اروپا یک: پذیرش ایران است دو: تضعیف نفوذ منطقه ای ایران است هراس اروپائی ها از ایران بیش از آمریکائی ها ممکن است باشد .یک آمریکائی می گفت اگر ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد و موازنه در نظم منطقه‌ای به وجود بیاید ایران آن موقع می‌شود بازیگر سازنده نظم منطقه ای جدید.یک نظریه‌پرداز اروپایی پیدا نشد که چنین رویکردی داشته باشد چرا چون می‌گویند ما به ایران نزدیک‌تر هستیم ، ایران موشکش را دارد غنی‌سازیش را هم دارد قابلیتش را هم دارد اراده‌اش را هم دارد ما اروپایی‌ها دشمن دیرینه ای هستیم که تضادهای اولیۀ مسلمانان با جهان غرب بوده این انگاره ممکن است علیه ما هم شکل بگیرد به هر ترتیب بحث اصلی جوزپ بورل این است که جلوی غنی سازی ایران را بگیرد و دانش هسته ای ایران را محدود کند سؤالی که وجود دارد این است که خوب سانتریفیوژها را چه باید کرد؟ ما الان سانتریفیوژها ی نسل ۶ را داریم چه باید کرد؟
آمریکایی‌ها می‌دانید که در مذاکرات اول دست بالا می‌گیرند گفتند سانتریفیوژها باید منهدم بشوند مقام معظم رهبری گفتند سانتریفیوژهای نسل جدید حفظ بشود اما این انعطاف وجود دارد که حفظ بشود و از وضعیت استندبای خارج بشود امروز سانتریفیوژهای نسل ۶ ما حفظ شده و می‌بایست در ایران نگهداری شود نکته دیگری که وجود دارد در رابطه با خود بحث‌های برجامی مذاکرات است مسئله این است که طبق برجام ما نباید اورانیوم بیشتر از سه و شصت و دو درصد داشته باشیم الان ما اورانیوم را به بالای ۵ درصد رسانیدیم نکته دیگر اینکه ذخایر ۲۰ درصدی که داریم را هم افزایش دادیم به ۶۰ درصد و ۲۰ درصد اضافی هم قرار است ببریم به روسیه من اعتمادی به روس‌ها ندارم چون اعتمادی به هیچ کشوردیگری ندارم.روس‌ها گفتند اگر آمریکایی‌ها از برجام خارج شدند ما اینها را به شما می‌دهیم ولی اینکه آیا روس‌ها این کار را بکنند یا نه، این را داشته باشید ولی در عین حال ما دو راه بیشتر نداریم یا باید مثل زمان آقای روحانی اکسید می‌کردیم یا باید مثل وضعیت فعلی کانتکس دیگری قرار می‌دادیم این وضعیت از اکسید کردن به نظر من بهتر است. بهرحال سانتریفیوژها را حفظ کردیم و اسمبل کردنش ۳ ماه طول می‌کشد بنابراین بحث‌هایی که وجود دارد این است که من این مذاکرات را خیلی قوی‌تر می‌دانم از مذاکرات قبلی و توافقی که شکل گرفته چون قوی‌تر است امکان گریزش کمتر است نمی‌گویم امکان گریز ندارد نمی‌گویم بازدارندگی ایجاد می‌کند به هیچ وجه ولی امکان گریز آمریکایی‌ها کمتر است نکته دیگری که وجود دارد بحث مربوط به پول‌هایی است که باید به ایران بدهند و پروژه‌هایی که ایران می‌تواند در آنها شرکت بکند هنوز مذاکرات به نقطه نهایی نرسیده است. مقام معظم رهبری این بحث را داشتند که راستی آزمایی در مقابل راستی آزمایی. شما بیایید تأسیسات ما را راستی آزمایی کنید ما هم پرداخت شما را راستی آزمایی می‌کنیم اگر پرداخت راستی آزمایی نشود ما این اقدامات را انجام نمی‌دهیم من الان اطلاع ندارم که تقدم و تأخرش در چه قالبی هست ولی یکی از بحث‌هایی که وجود داشته همین بحث مربوط به راستی آزمائی بوده است . یک کمدی استندآپ هست که ما یک دو رگۀ آمریکایی آن را اجرا می کند.یک سیاه‌پوشت دورگه است.
دو رگه‌ها عموماً نقد کنندۀ آمریکایی‌ها هستند. در دانشکده خودما یک نفر هست که مادرش سرخ‌پوست آمریکایی و پدرش هم مکزیکی است واین فرد به شدت رویکرد انتقادی انسبت به آمریکا دارد، ۷سال پیش این دانشجو با من کلاس دکترا داشت هنوز هم دانشجوی من است گفتم آقا چه نگاهی در رابطه با آمریکایی‌ها داری و اینکهنسبت به توافق پای بند باشند خدا شاهد است گفت آقا آمریکایی‌ها با سرخ‌پوست‌ها ۴۰۰ بار توافق داشتند همین که خرشان از پل گذشت زیر توافق زدند و این منطق کارآمریکائی هاست ما مگر نمی‌گوییم ملاک وضع موجود افراد است آنها می‌گویند ملاک معادله موجود قدرت است بر اساس هر معادله قدرتآمریکائی ها موضع خاصی پیدا می کنند. بنابراین در فضای موجود ما سعی کردیم از حقوق مردم ایران دفاع کنیم.
احمد کاظم‌زاده: این طلب‌های ما مشمول غرامت هم می‌شود؟
ابراهیم متقی: نه غرامتی در کار نیست.