کشور ایران در سال ۱۴۰۱ با پدیده عظیم مانسون روبه رو بود و هلالاحمر برای مقابله با سوانح ناشی از آن، به امدادرسانی در ۲۶ استان کشور پرداخت. در گزارش پیشرو به مناسبت چهلو چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، نگاهی داریم به یکی از خدمات هلالاحمر در طول سالی که گذشت.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی جمعیت هلال احمر؛ بارشهای مانسون یا سامانه بارشی مانسون در میانه تابستان اتفاق غیرعادی نیست. مانسون یک تغییر فصلی در جهت بادهای غالب از یک ناحیه است که میتواند فصلی پر آب یا خشک را برای مناطق استوایی رقم بزند و بیشتر با بادهایی از سمت اقیانوس هند رخ میدهد. مانسون همیشه از نواحی سرد به نواحی گرم میوزد و مانسون تابستانی و زمستانی اقلیم بیشتر کشور هند و کشورهای آسیای جنوی شرق را تعیین میکند.
مانسون تابستانی با بارشهای سنگین همراه است و معمولاً بین فروردین تا شهریورماه هر سال رخ میدهد. با پایان زمستان هوای گرم از اقیانوس هند به کشورهای دیگر میوزد و اقلیمی مرطوب و سیلآسا را برای این نواحی رقم میزند. هند و کشورهای جنوبشرق آسیا به مانسون تابستانی وابستهاند: برای نمونه، کشاورزی آنها به بارشهای سالانه بستگی دارد. بیشتر این کشور سیستمهای آبیاری وسیعی ندارند و از آبهای زیرزمینی بسیار کم استفاده میکنند.
در مرداد ماه ۱۴۰۱ و براساس اعلام سازمان هواشناسی جمهوری اسلامی ایران و رصد شرایط جوی از ماهوارههای بین المللی و هشدارهای سازمان هواشناسی مشخص شد که پدیده مانسون در کشور ایران رخ خواهد داد. مناطق جنوب شرقی ایران به واسطه رشته کوههای بشاگرد، جبال بارز و هامون جازموریان دارای اقلیم مانسونی هستند. همین امر باعث شد تا جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران بر اساس وظایف ذاتی با افزایش آمادگی خود برای کاهش صدمات، افزایش آمادگی برای مقابله و ارائه خدمات امداد و نجات به آسیب دیدگان برنامه ریزی دقیقی را داشته باشد.
اوج گیری این بارشها در ۶ مردادماه در تهران بود که موجب وقوع سیل در امامزاده داوود شد و تلفات مالی و جانی به همراه داشت. این سامانه بارشی حتی در شمال کشور نیز فعالیت کرد و با وجود اینکه امسال بارندگی در شمال کشور کمتر از حد نرمال پیشبینی شده بود، بارشهایی بیش از حد نرمال رخ داد.
به همین دلیل هلال احمر ضمن اعلام آماده باش کلی و فعال کردن مراکز کنترل، هدایت و هماهنگی عملیات به صورت شبانه روزی و مستمر تمام وقایع و حوادث جوی کشور را رصد، کنترل و ارزیابی کرد. بر این اساس جمعیت هلال احمر مطابق سناریوهای از قبل تعیین شده برنامههای پیشگیری، پاسخ و بازیابی در حادثهها را تدوین و عملیاتی کرد.
اولین هشدار هواشناسی برای وقوع پدیده مانسون در کشور در تاریخ ۲۹ تیر ماه بود که بر اساس این هشدار با ورود سامانه بارشی به کشور مخاطراتی همچون وزش باد شدید، رگبار و بارش شدید باران، تگرگ، رعد و برق و صاعقه، رانش زمین و ریزش کوه، سیلابی شدن مسیل ها و طغیان رودخانهها، آبگرفتگی گسترده معابر شهری، امکان آبگرفتگی منازل در مناطق مستعد، اختلال در ناوگان حمل و نقل، کاهش شعاع دید، احتمال تخریب پل ها و مسدود شدن مسیرها و جادهها، خسارت به بخش کشاورزی، شکسته شدن درختان و تیرهای برق و… پیش بینی شد.
اقدامات پیشگیرانه جمعیت هلال احمر در مواجهه با مانسون
پدیده مانسون از ابتدای مرداد ماه هلال احمر را به حالت آماده باش درآورد و اقدامات پیشگیرانه ای شامل: اقدامات لازم جهت مواجهه با پدیده مانسون آمادگی ابتدایی، اعلام آماده باش به تمامی استانهای درگیر ۲۶ استان و صدور هشدار با رصد شرایط جوی از ماهوارههای بین المللی و همچنین هشدار سطح زرد به شماره ۱۲۰ سازمان هواشناسی اقدامات اولیه در خصوص افزایش آمادگی انجام و نقشههای پیش بینی شرایط جوی تولید و به استانها ارسال شد.
اطلاع رسانی عمومی نکات مورد نیاز، هشدارها و … در قالب پوسترهای تصویری و اینفوگرافیک در فضای مجازی و گروههای مختلف و از طریق زیرنویس در شبکه خبر و شبکههای صدا و سیمای استانی و نشر هشدارهای میدانی از طریق پایگاهها و خانههای هلال روستایی و دهیاریها اقدام شد.
آموزشی در راستای وظیفه آموزش همگانی و بالابردن سطح آمادگی و تاب آوری جامعه به منظور پیشگیری از آسیب های مردم در مناطق پیش بینی شده نسبت به انتشار موارد آموزشی در قالب های مختلف اقداماتی صورت گرفته است.
جزییات اقدامات انجام شده پیش از وقوع بحران
هلال احمر پیش از وقوع این بحران اقدام به تشکیل ستاد فرماندهی کرد و پس از شدت بارندگیها و سرریز آب های ناشی از بارش های بالادست به استانهای درگیر، اقدامات اجرایی در سطح حوادث منطقه ای از سوی جمعیت هلال احمر در دستور کار قرار گرفت و بلافاصله ستاد فرماندهی عملیات امداد و نجات در سازمان امداد و نجات و نیز ستاد مدیریت شرایط اضطراری جمعیت با مسئولیت رئیس، حضور دبیرکل، معاونت های جمعیت تشکیل و اعلام وضعیت قرمز در استانهای درگیر و هشدار سطح نارنجی در استانهای معین برای امدادرسانی منطقه ای تشکیل شدند.
اعلام هشدار به استانهای با احتمال درگیری سیل، اعلام آماده باش نیروی انسانی مورد نیاز، بررسی وضعیت انبارهای امدادی، ابلاغ به فرماندهان میدانی عملیات، تبادل اطلاعات با مرکز پیش بینی و هشدار سازمان هواشناسی کشور، اعلام آماده باش (وضعیت نارنجی (به استانهای در معرض خطر، اعلام هشدار (وضعیت نارنجی) به استانهای پشتیبان، برنامه ریزی و آماده باش به ناوگان امداد هوایی در سطح کشور و استقرار بالگردهای امدادی در استانهای در معرض خطر، مکاتبه با استانها برای انجام اقدامات لازم و مقابله با حوادث )اقدامات تامینی همچون آماده سازی خودروهای امدادی و تامین و پیش بینی سوخت مورد نیاز( از جمله سایر اقدامات انجام شده بود.
اقدامات کلی در حین وقوع سیل
شروع عملیات از روز اول مرداد ماه با فعال شدن پدیده مانسون در اکثر استانها عملیات امدادرسانی به گرفتاران و در راه ماندگان به خصوص در مناطق صعب العبور و فاقد دسترسی آغاز و با شدت گرفتن بارش سرعت امدادرسانی نیز افزایش یافت. ظرفیت به کار گیری شده با توجه به بروز خسارت زیاد در زیرساخت های شهری و روستایی از جمله راههای ارتباطی، پل ها، شبکه آب و برق و ارتباطات و نیز ابنیه و منازل از تمامی ظرفیت های استانهای متاثر برای پوشش امدادی بهره گرفته شد.